This file is a transcription of the book: CCCXVI. Observationes de lumine Boreali ab A. MDCCXVI. ad A. MDCCXXXII. partim a se, partim ab aliis, in Suecia habitas / collegit Andreas Celsius (Nuremberg, 1733). The transcription was made by Per Pippin Aspaas based on scans of a copy kept at the Bayerische Staatsbibliothek  in  Munich, Call number Res/4 Phys.sp. 302,9, urn:nbn:de:bvb:12-bsb10908928-9. The conventions of the ERC-funded NOSCEMUS project of the Ludwig Boltzmann Institut für Neulateinische Studien in Innsbruck, Austria have been followed. The transcription is published as part of vol. XV of the series Aurorae Borealis Studia Classica (https://doi.org/10.7557/absc.2023.15) and is published under the license CC BY 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/).

Innsbruck, 24 March 2023
Per Pippin Aspaas 

----- 1 / 64 -----

**********
***
Res.
Phys.sp.
302,9
******
**********
----- 2 / 64 -----
Phys sp. 302/9
Celsius
----- 3 / 64 -----
CCCXVI.
OBSERVATIONES
DE
LUMINE
BOREALI,
AB A. MDCCXVI AD A. MDCCXXXII.
PARTIM A SE, PARTIM AB ALIIS,
IN SVECIA HABITAS,
COLLEGIT
ANDREAS CELSIUS,
IN ACAD. UPSAL. ASTRON. PROF. REG.
ET SOC. REG. SCIEN. SVEC. SECR.
NORIMBERGAE.
Apud WOLFG. Maur. ENDTERI HAEREDES, FI¬
LIAM, MAYERIAM, hujusque FILIUM.
Anno 1733.
----- 4 / 64 -----
BIBLIOTHECA
REGIA
MONACENSIS
LUCANI Phars. Lib. I. v. 526-528.
Ignota obscurae viderunt sidera noctes,
ARDENTEMQUE POLUM flammis, coeloque
volantes,
Obliquas per inane faces, — — — — — — —
***
STIERNHIELMII Hercul. v. 452. & 453.
Dygd utan dadlige mildhet, en dunst aer; en mal¬
ning i watne;
Skugg' utan kropp; en fyllning af wind; ett hliom,
och ett NORDBLYS.
----- 5 / 64 -----
PRAEFATIO.
SEptentrionales oras, ceu diuturnis densisque immer¬
sas tenebris, horruerunt exterorum veterum non
pauci, nescio qua mentis caligine obducti. Sed,
si verum fateri liceat, plagae Polo Arctoo vicinae,
uberrima luminis copia, ceteras regiones omnes,
austrum versus positas, facile antecellunt. Taceo
jam crepusculorum diuturnitatem, quae, cum ex obliquiori AEqua¬
toris ad horizontem situ, tum ex densiori in locis borealibus aëre,
oriunda, non modo tenebras aestivas plane discutit, sed etiam no¬
ctium hibernarum limites, insigniter contrahit. Taceo etiam per¬
)( 2
petuas
----- 6 / 64 -----
petuas nobis hiberno tempore nives, quae debile stellarum lumen
albedine sua geminantes, nocturnis profectionibus non parum inser¬
viunt. In praesenti tantum liceat, Optimi & Sapientissimi Numinis
providentiam venerari, quae in admirando prorsus & singulari me¬
teoro, arctoas noctes, silente maxime Luna, illustrante, quam lucu¬
lentissime claret.
Huic phaenomeno, Philosophis semper jucundo , ceteris vero
saepe horrendo, lingua Septentrionalis varia imposuit nomina, ve¬
luti, Nordlius, Nordskien, Nordblys vel Nordbloss, Lysnor, Lysningar &
Lotterskien; quae tamen omnia , ex abundantia nostri sermonis, ni¬
hil nisi Lumen boreale indigitare volunt. Hanc quidem denomina¬
tionem majori jure retinendam esse censeo, quam novum istud &
forte minus commodum Aurorae borealis nomen, à GASSENDO,
vocis à Septentrionalibus ante multa secula huic meteoro datae igna¬
ro, circa initium seculi prioris introductum.
Etenim vix dubitaverim, lumen hocce boreale, ipsi polo ar¬
ctico, ubi sedem quasi suam fixisse videtur, coaevum statuere. Quod
vero monumenta Literatorum antiqua observationibus hujus meteo¬
ri fere destituantur, mirari desinet, qui Musas olim & Lumina
borealia non communia incoluisse loca consideraverit. Immo ad¬
huc Diva Scientia naturalis in borealibus plagis, ceu peregrina, fri¬
get. Exstat tamen antiquus Norwegicus de Groenlandia liber, Speculi
Regalis titulo insignitus, ex quo M. PETRUS CLAUDII Pastor
Undalensis insignem de lumine boreali narrationem exscripsit, suaeque
descriptioni Norwegiae & adjacentium Insularum, Hafniae A. 1632. editae,
inseruit. Verba autem pag. 184. ex idiomate Norwegico sic vertit
BIRCHERODIUS in Antiq. Jul. p. 179.
In Groenlandia nocturno tempore apparet Meteoron quoddam coeli igneum,
cujus species istiusmodi est, ut, quo nox obscurior fuerit, eo illud clarius
fulgeat: quanto scilicet minus lumen, proxime ante, vel statim post novilu¬
nium
----- 7 / 64 -----
nium falcata Luna spargit, tanto evidentior illius est forma, semper tamen
septentrionem versus, nec enim eo usque per coelum tendit, ut ab aliis, quam
Groenlandiae, Islandiae & Borealis Norwegiae tractus hominibus possit
conspici. Speciem prae se fert flammae volitantis, & ad modum sepis bene
longae in polo sese extendentis. Momentaneo quippe motu prosilire videtur, &
varias faces, plurimis organi pnevmatici tubis ordinata serie dispositis non
absimiles repente exhibere: quarum ubi una evanuerit, obscurum quasi fu¬
mum post se relinquens, mox alibi accensa splendorem suum recipit. Dicto
ocyus Meteori hujus jubar sursum ac deorsum trahitur, non aliter ac si fe¬
stivos saltus institueret. Utilitas ejus tanta est, ut sudum cum fuerit, be¬
neficio illius tam in fenestratis domibus, qua extra easdem, res & operatio¬
nes suas Incolae cernere queant, non minus ac, plena Luna cum fulget. Ad¬
ventante autem diluculo, lumen illud plane evanescit.
Addit idem ille PETRUS CLAUDII, se tres omnino dé lumi¬
nis borealis causis conjecturas in eodem Speculo Regali allatas, in suum
librum, ut veritati minus consentaneas, transferre noluisse.
Quamvis igitur haecce, & documenta alia, à Viris clarissimis
dudum prolata, apparitionem hujus meteori continuam regionibus
Polo vicinis vendicent; non tamen sine ratione dici potest, lumina
borealia non eadem semper vi & magnitudine polum illuminasse.
Adeo ut luces polares minores, Islandia, Groenlandia & Borealis Nor¬
wegia, ut Auctor Speculi Regalis affirmat; majores autem Britannia,
Dania, Svecia, & interdum Germania, Gallia, Hispania & Italia conspi¬
cere potuerint. Ex gr. Lumen illud boreale A. 1716. d. 6. Martii
omnem Europam illustrans, inter majores, imo maximas luces po¬
lares haberi meretur. Hoc quidem lumen boreale primum omnino ex¬
stitit, Upsaliae meis oculis usurpatum; verum tunc temporis, insolitum
hocce spectaculum profunda magis admiratione, quam debita cir¬
cumstantiarum observatione celebravi. Videor tamen adhuc mihi
videre, coelum fortissimo hoc lumine circumcirca fulgens, & undu¬
las immani celeritate, variaque colorum mutatione agitatas; ut &
)(3
in
----- 8 / 64 -----
in vehementissimo radiorum undulantium motu sibilum audire, illius
plane similem, qui ex avium alis aëra verberantibus percipi solet.
Profecto, in hunc usque diem, lumen boreale nullum spectavi, huic
jure comparandum; licet annorum sequentium noctes majoribus
non caruerint luminibus. Insolitas omnino has in Svecia luces, inpri¬
mis majores, talesque sibi nunquam antea visas fuisse, affirmare non
dubitant Viri omni fide digni, Upsaliae degentes, & jam septua¬
ginta annis graves. Certe si historia Luminum borealium, utut
manca & imperfecta, evolvatur, deprehendere licet, à seculi prio¬
ris Anno XXX. ultra quem Senum memoria sese non extendit, us¬
que ad Annum XVI. praesentis seculi, lumina borealia in ceteris Eu¬
ropae partibus rarissime fuisse animadversa. Robur huic sententiae
inde accedit, ut recte quoque monet Cl. KIRCH in descript. Lum.
bor. A. 1629. d. 16. Nov. st. n. pag. 12. quod cogitare nefas foret, so¬
lertissimos observatores in speculis praesertim Uranicis Parisiensi &
Grenovicensi, seculo superiori erectis, admiranda haec, si quae con¬
tigissent, coeli phaenomena, solicita cura non adnotasse. Immo
HEVELIUS inter Astronomos tunc temporis septentrioni vicinior
& coelum nulla non vespera lynceo oculo percurrens, non nisi uni¬
cam hujus luminis cum publico communicavit observationem A. 1682.
d. 28. Oct. Gedani institutam. Hinc tamen non sequitur, lumina bo¬
realia majora in Svecia & alibi priscis temporibus nunquam fuisse
conspecta; sed potius statuendum esse videtur eorundem apparitio¬
nes esse periodicas.
Impressum est Stockholmiae A. 1588. typis Andreae Gutterwitz, Ca¬
lendarium duplex Christianorum & Judaeorum ad Annos supra MDLXXX.
octavum & nonum. Auctore GEORGIO OLAI Upsaliensi. Ubi in
prognostici sectione 2. de Chasmatibus haec leguntur:
Chasmata seu voragines sunt igneae illae undulationes, quae noctibus hi¬
bernis spectari solent, ut omnibus satis constat. — — — Et licet multi sibi per¬
svadeant, tales in coelo volitationes flammeas, ventum, procellam vel sicci¬
tatem
----- 9 / 64 -----
tatem tantummodo praedicere; re vera tamen illis applicari possunt, quae Chri¬
stus ipse dixit: Vires coeli contremiscent, &c.
EXEMPLA.
Anno 1529. d. 9. Januarii inter horam 9. & 10. vespertinam ingens chas¬
ma in Germania apparebat, ab ortu usque ad NW, ubi sol media aestate occi¬
dere solet, sese extendens.
A. 1536. d. 16. Decembris vesperi inter horam 6. & 7. chasma iterum
versus septentrionem spectabatur, ad plagam SW, ubi sol media hieme occi¬
dit, progrediens.
Item A. 1565. d. 26. Novembris, post horam 5. matutinam chasma ver¬
sus ortum videbatur.
Summatim: à mundi exordio non adeo frequenter chasmata, ac nostro
tempore, visa sunt, inprimis ab Anno 1560. ad annum praesentem 1588.
Nulla non hieme, omnibus fere noctibus serenis, volitationes in aere viden¬
tur, veluti acies sibi invicem occurrentes, adeo ut inde sonitus omnino exau¬
diri queat, praesertim si paulo diligentius attendatur. Haec talia, anno prae¬
terito 1587. d. 26. Decemb. vesperi circa horam 9. conspecta sunt. Lumen
ex SO ad NW procedebat adeo horrendum, ut spectatores omnes confiteri ne¬
cessum haberent, se simile spectaculum per omnem suam vitam nunquam
vidisse.
In Dania à TYCHONE DE BRAHE nonnullas luminis bo¬
realis observationes ab Anno 1585. ad 1590. habitas esse testatur Cl.
KIRCHIUS in Descript. laudata p. 15.
Circa initium seculi prioris in Gallia luces boreales frequentes
fuisse & magnas, satis claret ex libro Gallico, Le Mercure François, ou
Svitte de l'Histoire de la Paix, dicto, ubi Auctor duo lumina borealia,
diebus proximis ante & post ceremonias baptismi Infantum Regis
Galliae
----- 10 / 64 -----
Galliae, A. 1606. d. 14. Sept. ad Fontem bellaqueum celebratas, appa¬
ruisse narrat. Verba fol. 82. sic jacent:
Aux mois de Mars & de Septembre paroissent tousiours quelques meteo¬
res & signes en l'air, & tous les Physiciens tombent d'accord que ces signes
& apparitions n'apportent ni bien ni mal, & que ce sont des exhalaisons qui ten¬
dants à leur origine se figurent à nos Yeux en la forme que elles trouvent la
disposition des nuees. Un jour devant les dites ceremonies (A. 1606. d. 13. Sept.)
ceux qui n'estoient pas retirez encore dans leurs tentes, virent à dix heures du
soir en ladite plaine a Fontainebleau, premeriement, une lumiere qui sortit
du costé de l'Occident, qui s'espandant petit à petit fit comme de longues trai¬
nees de feu semblables à de grandes fusees, qui alloyent fondre sur le Midi,
& du costé de l'Orient, redoublant l'espace d'un quart d'heure d'une vistesse
admirable. Apres que ces grands rayons de feu furent passez on vid paroistre
plusieurs chariots de feu, mais fort confusement, qui sembloyent se choquer
les uns contre les autres, avec apparence de lances & de picques, & de bras
armez qui les branloyent dedans ces chariots: cela dura jusques a la minuict,
quand subitement ceste grande lumiere fit briller tout le ciel, & apres se re¬
tira petit à petit de mesme qu'elle estoit venue.
Mais le lendemain des dites Ceremonies (A. 1606. d. 15. Sept.) un peu apres
la prise du chasteau artificiel, dont nous avons parlé ci dessus, sur les neufs
à dix heures du soir, l'on vid encore le ciel resplendir d'une grande lumiere
du mesme costé qu'on l'avoit veu deux jours auparavant: apres on vid des
Cavalieres tous armez & des pietons combattre les uns contre les autres, avec
beaucoup de furie & d'ardeur, les uns tomboient de dessus leurs chevaux,
& se voulans relever estoyent foulez par les autres. D'autres apres avoir
tiré comme des coups d'arquebuse & de pistolets se colletoyent, & ne se quit¬
toyent point que le plus fort n'eust mis à bas le plus foible. Ceci dura l'espace
d'une heure, ou environ, & disparut soudainement , remplissant de merveille
ceux qui le virent.
In Germania luces boreales notatae sunt A. 1608, d. 17. Nov. Kauff¬
burnae
----- 11 / 64 -----
burnae à BRENGGERO. Vid. Epist. KEPLERI f. 274. A. 1623.
1626. & 1629. à KEPLERO, & A. 1630. d. 25. Jan. Tubingae à WIL¬
HELMO SCHICKARDO. Vid. Cl. KIRCHII Descript. loc. cit. Ut
taceam quamplurimas observationes alias, eodem tempore in Europa
factas & dudum ab aliis publicatas.
Si itaque mortalium natura Senes nobis conservasset CL anno¬
rum aetate venerabiles, non dubito, quin illi hodierni temporis lu¬
mina ob veterem consuetudinem in juventute contractam, ut sibi
longe gratissima, facile agnoscerent.
Hinc male ratiocinatur GEORGIUS OLAI, cum quo ho¬
die multi eandem cantilenam canunt, dum suae tantum experientiae
fisus, tantam, ac suo tempore, luminum borealium, inde a mun¬
di exordio, fuisse frequentiam negat. Forte seculum aetatem
GEORGII praecedens similibus abundavit meteoris, ob defectum
solummodo monumentorum ignotis. Forte etiam lux borealis erga
nostram aetatem adeo liberalis, futuro seculo sui copiam invidebit.
Felici omine contigit, ut lumini boreali apparitionis suae perio¬
dum hodierna aetate iterum in Europae partibus omnibus celebrare
liceat, qua tantum laboris & industriae Scientiae & Historiae naturali
impenditur. Quis ignorat ab anno praesertim 1716. ad praesens us¬
que tempus quamplurimas cum orbe literato communicatas esse de
luce polari observationes? Quis non admiratur ingeniosas illas hy¬
potheses in causis hujus meteori explicandis excogitatas? Quas qui¬
dem eo fine Viri Clarissimi adhibuisse videntur, ut viam veritati de¬
mum inveniendae sternerent, & occasionem suppeditarent observa¬
toribus ad quasdam phaenomeni circumstantias diligentius attenden¬
di. Verum enim vero dolendum est, lumen boreale, mille se ver¬
sans modis, adeo contumax esse & indomitum, ut ratiocinatio¬
num vi se compesci adhuc vix passum fuerit. Mirum omnino in
modum Natura cum mortalibus ludit. Dum Naturam vix cogno¬
)( )(
scimus,
----- 12 / 64 -----
scimus, eam omnium optime explorasse, omnesque ejus thesauros
eruisse nobis videmur. Quo vero penitius in ejus familiaritatem in¬
tramus, eo major nobis suboritur difficultas ipsam ritè cognoscendi.
Videtur natura genus humanum non satis sibi fidum putare, quum
nonnisi intimis suis familiaribus & longa consuetudine sibi conjun¬
ctissimis arcana sua revelare cupiat.
Si itaque luminis borealis consuetudines innotescerent omnes,
haud ambigo, quin verae tandem causae, observata decenti modo
conferenti, sua se sponte manifestarent. Num vero ea felicitas no¬
bis vel demum posteris contigerit, parum curamus, si vero veritatis
amore ducimur. Cur invideamus posteritati nostris laboribus frui?
Majori laudi ducetur seculo nostro observationes veras ad posterita¬
tis memoriam transmisisse, quam falsas & facile refellendas hypothe¬
ses. Utinam priora secula rerum naturalium experientias potius,
quam varias opiniones nobis reliquissent! Sic sane jam licuisset vete¬
rum observationes, nostra industria locupletatas, in usum vitae &
scientiarum convertere, nostrasque vicissim experientias, quasi quo¬
dam remunerationis jure, serorum Nepotum commodis consecrare.
Hac utique ratione in ingentem mortalium utilitatem, amica mor¬
tuorum & viventium societas per omnia secula vigeret.
Publico itaque praesentem observationum fasciculum eo minus
ingratum fore existimaverim, quo in tanto de luce boreali experien¬
tiarum numero, paucae tamen prostant, in locis Arctoo Polo vici¬
nioribus habitae. Fideliter heic publicatae sunt observationes omnes,
quas vel ipse institui, vel alii Viri in patria clarissimi per literas sive
ad Societatem Regiam scientiaram, sive ad me transmiserunt. Et quod
speciatim ad me attinet, observationibus quidem Meteorologicis
inde ab Anno 1722. vacavi; sed ingenue fateor, me prioribus an¬
nis majori solicitudine phaenomena borealia, utpote mihi tunc nova
& parum cognita, ut fieri solet, adnotasse. Crediderim quoque
non paucas coelum Upsalense illustrasse luces à me non visas. For¬
tunae
----- 13 / 64 -----
tunae enim & Uraniae beneficio quamplurimas hujus meteori ob¬
servationes debeo. Claritatem illam, quae in horizonte nostro
boreali, omnibus fere noctibus serenis & luce inprimis crepusculo¬
rum Lunaeque privatis, conspici solet, in diarium meum non
retuli.
Ceterum in observationibus congerendis temporis ordinem ser¬
vavi. Et dies vesperam vel noctem, qua lumen boreale apparuit,
praecedens, stilo veteri nobis usitato, semper annotatus reperitur.
Plures observationes eadem vespera celebratas secundum situm lo¬
corum à septentrione versus austrum numerandum collocavi. Ob¬
servatorum sedibus in Chartis Geographicis difficulter reperiundis,
vicinas semper adjeci urbes in Mappis omnino expressas. Ex Diariis
meteorologicis ad Cl. JURINI mentem adornatis, Barometri al¬
titudines mensura Anglicana aestimatas, ventorum & coeli status,
diei observationem antecedenti & consequenti respondentes, excerpsi.
Sunt enim non pauci, qui inter tempestatum mutationes & lumina
borealia aliquem intercedere nexum autumant. Certe ea est unani¬
mis apud nos vulgi persvasio. Ut etiam ex literis Cl. M. ABRA¬
HAMI FOUGT Tornoae d. 27. Julii A. 1726. datis patet: Lumina
borealia, inquit, hiberno tempore quam saepissime heic videntur, immo fere
toties, quoties coelum nubibus non obducitur. Ex observationibus vulgi pu¬
tantur haec meteora varias praenunciare tempestates, veluti frigus, ventum
fortiorem, & coelum mite, idque pro varia, in qua conspiciuntur, plaga.
Scilicet, lumine in N apparente, frigus exspectatur; sed coruscationes tan¬
quam se mutuo praetervolantes ventum procellosum praesagiunt, versus illum
coeli cardinem, ubi lumen apparuit, progressurum. Conf. observ. Torn.
Cl. Auct. d. 10. Dec. 1725. & d. 8. Jan. 1726. In alia quoque relatio¬
ne Westrobothniensi à Reverendissimo Dno. Episcopo BENZE¬
LIO mecum benevole communicata haec leguntur:
)()(2
Si
----- 14 / 64 -----
Si lumen boreale sub polari stella quietum haeret, Iridem repraesentans,
serenitas, frigus vel ventus borealis appropinquat: & quo humilius lux ad
horizontem deprimitur, eo majus promittit frigus, sine ullo tamen vento fortiori.
Si vero lumen boreale stellam polarem superans & in coelo hinc & inde voli¬
tans, a NO ad NW extenditur, vel etiam per dimidium coeli a NO ad SW
porrigitur, vextus fortior nivosus & mitis, aut à plaga S, SO aut SW ori¬
undus exspectatur.
Porro huic collectioni eas quoque observationes inserui, in qui¬
bus nihil nisi apparitionis tempus reperitur. Hae enim ostendunt
non modo luminis borealis frequentiam, sed etiam quanta terrarum
spatia, si cum aliis observatis contendantur, eadem nocte a polari
luce fuerint illustrata. Praeterea non paucae sunt observationes ab
Anno 1716. in Svecia habitae, quas tamen heic omisi, utpote du¬
dum in Actis Sveciae Literariis publicatas. Denique observationes ea¬
dem vespera à me & b. m. BURMANNO Upsaliae institutas &
laudatis actis insertas, nisi à me peculiares quaedam adjectae fuerint
circumstantiae, heic afferre supervacaneum duxi. Dabam Norimber¬
gae d. 6. Aug. A. 1733.
----- 15 / 64 -----
1
Observationes de lumine boreali ab A. 1716,
ad A. 1732. in SVECIA habitae.
ANNO 1716. die 6. Martii st. vet. Norcopiae in Ostro-Gothia,
M. MAGNUS OXELGREN, Gymnasii Regii Visingiani Lector.
HOra vespertina octava per non neminem monitus res mi¬
ras in coelo spectari. Mox itaque egressus, stratum quod¬
dam nubis, instar viae lucidae, per Zenith inter orien¬
tem fere & occidentem extensum, vidi. In hac via ve¬
hementes peragebantur gyrationes, nunc successivae, nunc
sibi invicem contrariae, quae veluti fumos rubentes emitte¬
bant, donec tandem nubes haec irregularis dissipata ma¬
ximam partem evanesceret. Residuae vero ejus partes versus austrum mi¬
grabant. Ex illis primo vapores quasi fumosi, deinde radii lucidi pyrami¬
dales magna celeritate erumpebant. Quocirca praecipue longiorem quan¬
dam nubis fasciam, inter occidentem & orientem positam, notabam, in
qua radii ex occidentali parte nubis versus cardinem orientis progredieban¬
tur; qui vero, postquam terminum fere nubis orientalem attigerant, ab
aliis radiis recepti versus occidentem iterum quasi fugabantur. Dum fumi
volitabant, nubes densior & obscurior apparebat, ceterum dilutior, prae¬
sertim in marginibus, adeo ut per eam astra translucerent; in eruptione
vero radiorum, quae tamen saepissime, magna claritate diurnam lucem aemu¬
lante, fiebat, stellae penitus latebant. Frustis nubis supra memoratis versus
austrum progressis, strata nubium, ex lucida quadam nube, boreali hori¬
A
zonti
----- 16 / 64 -----
2
zonti adhaerente, successive orta, versus altiora coeli celerrime tendebant, &
instar viarum per coelum spargebantur, priori nubi similia, minori tamen
latitudine gaudentia. Interea temporis ab horizonte meridionali radii al¬
tiores attollebantur, & striae nubium cito coëuntes viam priori multo latio¬
rem formabant, e qua iterum fumi immani celeritate emittebantur. Ma¬
xima haec luminis agitatio non nisi per aliquot minuta durans, circa horam
8½. facta est. In fortioribus radiorum evibrationibus exiguum quendam
sibilum videor mihi percepisse. Color radiorum conflictantium eodem loco
varie mutabatur, nempe ruber, flavus, coeruleus, viridis, & in mar¬
gine plerumque subrufus apparebat. Hoc spectaculo durante, illumina¬
batur Horizon, haud aliter, ac quando fulgura conspiciuntur. Acerrimo
radiorum certamine finito, odor quasi ex humidis nebulis percipiebatur.
Postea vero apparebant in plaga australi & orientali nubes variae sparsae, quae
radios emittebant, illud lumen omnino imitantes, quod Sillblixt, i. e. fulgur
halecum, vocamus; idque ad horam 10. perduravit, qua etiam mea observa¬
tio finita est. Dicitur tamen hoc phaenomenon usque ad tempus matuti¬
num continuatum, & tandem nubibus obumbratum fuisse.
A. 1718. d. 3. Februarii, Schyllbergae in Nericia sub Latit. 59. gr.
10. min. OLAVUS HIORTER, Astron. Cult.
Vesperi, luna insigniter splendente, lumen boreale fortiter flagrabat.
A. 1718. d. 21. Febr. Schyllbergae, HIORTER.
Vesperi statim post solis occasum lumen boreale clarum inter nubes
conspiciebatur, paulatim versus plagam meridionalem ascendens. Inter ho¬
ram 8. & 9. in coelo sereno haec lux sic augebatur, ut lumen illud ingens A.
1716. d. 6. Martii iisdem horis vespertinis visum, omnino imitaretur. Hoc¬
ce spectaculum in mediam fere noctem, licet minori, ac antea, vehemen¬
tia, duravit, tandem versus tempus matutinum pedetentim evanescens.
A. 1718. d. 7. Martii, Schyllbergae, HIORTER.
Vesperi lumen boreale ex septentrione versus Zenith progrediens, ho¬
ra fere 9. tanquam fascia lucida ex ortu per Zenith ad occidentem exten¬
debatur; idque sub cingulo Bootis, inter Canes venaticos & caudam Ursae majo¬
ris, Aurigam deinde inter & Geminos, & sic porro inter Orionem & Taurum, ubi per
dimidium horae haerebat immobile, oriente vero luna paulatim extinctum.
A. 1718. d. 17. Augusti, Schyllbergae, HIORTER.
Inter horam 8. & 9. vespertinam clarum lumen in tractu coeli boreali
apparebat, nunc arcum, nunc annulum ovalem referens; iterum denique
dissipa¬
----- 17 / 64 -----
3
dissipatum 6. vel 8. cometas lucidis caudis huc & illuc vagantes repraesen¬
tabat.
A. 1718. d. 5. Septembris, Schyllbergae, HIORTER.
Vesperi lumen boreale in plaga NW fulgebat, varias figuras, tanquam
multos cometas situm suum diversimode mutantes, induens. Nocte sequen¬
ti humus primum, hoc autumno, intenso satis gelu adstricta est.
A. 1718. d. 30. Sept. Schyllbergae, HIORTER.
Postquam aliquot dies valde pluviosi praecesserant, mox à solis occasu
lumen boreale à communi paulo differens spectabatur; quod varias de¬
inde inducendo formas, clarissime splendente luna, usque ad mediam fere
noctem perduravit.
An. 1718. d. 16. Octobr. Schyllbergae, HIORTER.
Circa mediam noctem lumen boreale magis insolitum fulgebat, coelo
adeo sereno, ut stellae minores distincte apparerent.
A. 1718. d. 7. Decembris, Schyllbergae, HIORTER.
Coelo valde sudo, circa medium noctis exiguum lumen ad horizontem
borealem conspiciebatur, paulo post disparens.
A. 1718. d. 19. Decembris, Schyllbergae, HIORTER.
Postquam toto cempore praecedenti coelum valde nubilum & nivosum
fuerat, circa crepusculum, lucence luna, lumen boreale ex plaga NO orie¬
batur; quod deinde continua sumens incrementa usque ad hor. 8. & 9. ve¬
spertinam, omnimodas species & imagines miras repraesentabat. Inprimis
notatu digna erat lucida quaedam & lata fascia ex ortu per Zenith ad occi¬
dentem porrecta, quae quidem non directa & aequabilis, sed variis curvatu¬
ris regulariter instar serpentis inflexa spectabatur. Anfracta haec fascia
deinde dissipata aliquanto latior apparebat, innumeras formando figuras to¬
ta nocte durantes. Primo mane phaenomenon hocce iterum observaturus, to¬
tum coelum quasi tremulare & vehementissime undulare deprehendebam. In
lucidis partibus emicabant flammae incredibili celeritate ex occidente in
ortum properantes. Tandem coelo densa nebula obducto, spectaculum
omne disparuit. Hoc & inprimis die antecedenti intensum viguit frigus.
A. 1719. d. 21. Decembr. in parochia Gardensi Gothlandiae, JO¬
HANNES GARDELL Math. stud.
Circa horam vespertinam octavam lumen boreale, variis striis huc illuc
progredientibus, in ea plaga, ubi sol aestivo tempore oritur, videbatur.
A 2
A. 1723.
----- 18 / 64 -----
4
A. 1723. d. 20. Octobris, Upsaliae, CELSIUS.
Versus horam 10. vespertinam arcus lucidus ex plaga WSW per Zenith,
Cassiopeam, & planetam Martem usque ad ONO, non aequali ubique latitudi¬
ne, porrigebatur. Planeta egregie per arcum translucebat. Margo arcus
inferior fascia quadam obscura undique cingebatur. Inter planetam & ho¬
rizontem duae nubium striae arcum secare videbantur. Deinde arcus omnis
dissipatus, ab utraque parte varias flexuras valde irregulares, per totum coe¬
lum dispersas, formabat. In plaga vero boreali multi radii vehementissimo
motu ferebantur, quorum extremitates igneo rubore fulgebant.
A. 1724. d. 31. Januar. Upsaliae, CELSIUS.
Versus horam 9. vespertinam apparebant in NW duae nubes lucidae sa¬
tis amplae, altera rotundam, altera vero plagae boreali magis propinqua,
ovalem figuram repraesentans. Sed hora 9. inter pectus alamque inferio¬
rem Cygni & Lyram conspiciebatur arcus multum irregularis, nec satis clarus
& distinctus, cujus margo inferior fascia satis obscura, transparentiam ta¬
men astrorum admittente, terminabatur.
Hor. 9½. Arcus omnino erat dilutus & in latum diffusus, sed obscurior.
Hor. 9¾. Arcus fere disparuit; adeo ut duo tantum frusta parum luci¬
da, alterum in termino arcus australi aliquanto altius, alterum vero in ex¬
tremitate ejus boreali depressius, spectari possent.
A. 1724. d. 3. Aprilis, Upsaliae, CELSIUS.
Hor. 9½. Vesperi in NW sub Perseo lumen boreale oriebatur valde irregu¬
lare, tanquam inter obscuras nubes.
Hor. 10¼. Nubes apparebant satis condensatae & obscurae, per quas tamen
stellae emicabant.
Hor. 10½. Omne lumen evanuit, nubibus, non jam adeo densis, versus
S. NNW. & Zenith dispersis.
A. 1724. d. 28. Octobris, Upsaliae, CELSIUS.
Hora vespertina 10½. lumen boreale in N gen W sub cauda Draconis appa¬
rebat. Primum virgae aliquot erigebantur, quae deinde arcum projiciebant
paulo supra plagam N extensum. Hunc arcum mox virgae lucidae, se contra¬
hendo, austrum versus quoque complebant. Sed post horam 10¾. paulatim
lumen diluebatur; iste tamen coeli tractus ceteris manebat lucidior.
A. 1724. d. 29. Octobr. Upsaliae, CELSIUS.
Hora postmerid. 10½. Lucida fascia, sub capite Draconis latior, prope horizontem
apparebat.
A. 1724
----- 19 / 64 -----
5
A. 1724. d. 27. Decembr. Upsaliae, CELSIUS.
Hor. 8. & 9. p. m. Arcus lucidus sub stella polari conspiciebatur. Hora au¬
tem 10. arcus sub Lucida Lyrae apparebat, qui postea à Cygno infra Ursae ma¬
joris caudam extendebatur, humilis camen & nonnisi 6. grad. supra horizon¬
tem elevatus. Latitudo arcus vix gradui dimidio aequalis, in suprema ta¬
men parte interdum paulo major. Sub arcu vero obscurior tractus paral¬
lelus notabatur.
A. 1725. d. 29. Januarii, Upsaliae, CELSIUS.
Hor. 7. p. m. Per collum & infra alam austrinam Cygni, atque per lucidam Lyrae
arcus lucidus transibat.
Hor. 8. Arcus inter pectus & alam inferiorem Cygni, ut & paulo supra luci¬
dam lyrae videbatur.
Hor. 8½. Inde à Lyra usque ad plagam sub cauda Ursae majoris radii lucidi
huc & illuc circa horizontem vagabantur, saepe tamen immobiles. Hae virgae
versus partem inferiorem latiores, horizonti omnes perpendiculariter immi¬
nebant, si unam exceperis, inter Ursam minorem & Draconem paulo obliquius
positam. Ceterum arcus elevatio maxima sub cauda Cygni deprehendebatur,
& nigredo solita sub arcu apparebat. Stella quoque cadens circa horizon¬
tem non procul à lucida lyrae fulgebat.
Hor. 9. Arcus versus horizontem deprimebatur, jam latior & horizonti
fere parallelus. Interea temporis alius arcus lucidus conspiciebatur inter
pectus Cygni γ & stellam θ in ancone alae boreae, austrum versus latior. Hic etiam
ad horizontem properans, mox extenuabatur.
Hor. 9¼. Pariter duo arcus coelum ornabant, quorum superior latior erat
& obscurior. Per hujus partem australem transparebat ala pegasi. Ceterum
extendebatur inter pectus & caudam Cygni, in parte borea paulo supra Lyram
terminatus. Inferior vero & lucidior arcus jam valde humilis existebat,
maximam partem disparens; adeo ut nonnihil luminis sub Cassiopea restaret,
quod tamen late extensum erat & extenuatum. Ceterum hic arcus stella¬
rum lumen non transmittebat.
Hor. 9½. Omne lumen diluebatur, & tanquam tenuis nubes, boream ver¬
sus usque ad Bootem sese inclinando, lente progrediebatur. Deinde tota haec
lux in obscuriorem quandam fasciam degenerabat, quae sub cauda Cygni altis¬
sima, infra ejus pectus porrigebatur. In hac fascia stellae conspici omnino
poterant.
Hor. 9¾. Fascia haec arcum regularem formabat, qui sub capite arietis ini¬
tium sumens, per caput Andromedae & caudam cygni usque ad Coronam produceba¬
tur. Altissimum arcus punctum sub capite Cephei quam proxime aestimabatur.
A3
Sed
----- 20 / 64 -----
6
Sed mox in medio luminis, boream versus, condensata quaedam nigredo nota¬
batur, & lumen in parte australi, haud aliter, ac tenuis nubes boream ver¬
sus procedens, diffundebatur. Deinde lumen obscurius omni ex parte dilueba¬
tur, in eadem, ut antea, altitudine haerens. Ceterum arcus jam in medio
Herculis terminatus, ab ea parte horizontem non pertingebat.
Hor. 10¼. Arcus iterum clarior distinguebatur, supra caput Andromedae &
caudam cygni elevatus. Sub arcu coelum obscurius apparebat. Sed mox
omne lumen usque ad horizontem diffundebatur.
Hor. 10½. Arcus rursus, praecipue in termino australi, perspicue & di¬
stincte spectabatur, priori altitudine & amplitudine, sed latitudine inter Caput &
humeros Andromedae comprehensa, gaudens. Coelum infra arcum coeruleo vel
solito colore conspicuum.
Hor. 10¾. Arcus fere usque in horizontem dispergebatur, coelo tamen
coeruleo quibusdam locis apparente, astrisque per arcum & infra illum
semper emicantibus. Mox arcus lucidus sic evanescebat, ut a ceteris coeli
partibus vix posset discerni. Ad horam tamen 11. tenuis sed latior arcus &
regularis permanebat.
A. 1725. d. 24. Septembr. Upsaliae, CELSIUS.
Post continuam toto die pluviam & nebulam, hor. p. m. 9. coelo incla¬
rescente, ingens lumen hemisphaerium boreale occupabat. Striae lucidae
huc & illuc vagando varias figuras formabant, & lento motu latae, candi¬
dum, vehementius vero agitatae, primo rubrum, deinde coeruleum &
viridem colorem induebant.
A. 1725. d. 15. Novembris, Upsaliae, CELSIUS.
Ab hora vespertina 7½. usque ad 8. lumen boreale debile & pallidum
in NNW apparebat, arcum formans 15. grad. circiter altum, qui deinde
in minorem latitudinem coarctatus, margine inferiori distincto, sed supe¬
riori confuso & diluto gaudebat. Sub arcu coelum, solito multo obscurius,
tanta caligine condensabatur, ut vix stellae transparerent.
Hor. 9. Arcus lucidus & albicans priori aliquanto depressior, ab Aquila
sic extendebatur, ut ejus culmen haereret in Bootis humeris, qui primum sub
arcu per obscurum illum tractum, & postea per ipsum arcum lucidum pau¬
lo humilius descendentem, emicabant.
Hor. 9¼. Variae curvaturae, primo utrumque arcus terminum, deinde to¬
tum arcum deformabant. E parte australi celerrimo motu successive versus
boream ferebantur plurimae striae, arcus inferiori margine variis coloribus,
instar Iridis, sed praecipue purpureo, splendente. Eodem tempore tractus
quidam
----- 21 / 64 -----
7
quidam satis amplus, & cetero coelo paulo lucidior, supra arcum apparebat.
Ceterum usque ad Lyram & inde per Cygnum virgae candicantes surgebant.
Hora 9½. Arcus amplitudine quidem minor, sed latitudine major & di¬
lutior erat, margoque ejus inferior non tanta, ut antea, caligine stipabatur.
Hora 9¾. Tota coeli pars, ubi arcus apparuit, immobilis & debili lumi¬
ne diffusa, variis fasciis horizontalibus, obscuris & exigua latitudine prae¬
ditis, dividebatur. Radii vero ferè verticales multa albedine clari, per Cygnum
& Caput Pegasi, ac non pauci usque ad Casiopeam vel Zenith ascendentes, len¬
toque motu versus plagam australem euntes, multifariis figuris ludebant.
Plerumque tamen hae striae in eodem fere loco, mutata alternatim claritate,
haerebant. Striarum longissima ex medio Cygni usque ad Cassiopeam protensa,
latitudinem & claritatem saepissime mutabat.
Hora 10. Striae illae fere perpendiculares disparuere; adeo ut hic coeli
tractus debiliter omnino lucens, fascias contineret subobscuras, longis &
parum latis nubibus similes, fere cum horizonte parallelas, arcuique antea
conspicuo longitudine & elevatione aequales.
Hora 10½. Hae quoque obscurae nubes evanuere, coelo tantum in hac
parte magis lucido, stellis tamen inconspicuo.
A. 1725. d. 10. Decembris, Tornoae in Westrobothnia, M. ABRA¬
HAMUS FOUGT ibidem Pastor.
Hora vespertina 6, coelo sereno & mediocriter frigido, lumen in plaga
occidentali instar turris primo surgebat, & postea in duas divisum partes
triangulum praesentabat. Sed mox resolutum, ab utraque parte curvaturas
formabat, quarum borealis, instar iridis, per medium coeli usque ad occi¬
dentem porrigebatur, australis vero in Zenith terminabatur. In hujus
termino superiori tanquam fumus lucidus huc & illuc aliquandiu vagabatur.
Deinde utraeque partes concurrentes, se invicem, haud aliter, ac solent nu¬
bes, praetervolabant. Mane insequentis diei attulit nives & fortem ven¬
tum ex plaga SO, isti loco, ubi lumen boreale praecedenti vespera primum
ascendebat, fere opposita, oriundum. Tertio autem die a luminis borea¬
lis apparitione ventus mitis SW.
A. 1726. d. 8. Januarii, Tornoae, FOUGT.
Vesperi lumen in plaga boreali apparebat. Postridie vehemens frigus
A. 1726. d. 16. Martii, Upsaliae, CELSIUS.
Hora 8½. vespertina, arcus lucidus surgebat per pleyades, Perseum, & pedem
Casiopeae, ubi culmen arcus notabatur; stellam deinde polarem limbo superiori &
dilutiori
----- 22 / 64 -----
8
dilutiori attingens per Cepheum, Draconem, Herculem, versusque Coronam
descendebat. Ita tamen, ut ambae extremitates, altera in Hercule, altera
sub hyadibus, perpendiculariter versus horizontem frangerentur. In termino
vero arcus australi, plures striae plerumque verticales, & tractus lucidi suc¬
cessive apparebant, usque ad lucidam lyrae sese extendentes, qui tandem duos
alios arcus minores, sub magno illo priori arcu contentos, formabant. Ho¬
rum superior in pedibus Andromedae terminatus massam lucidam globosam re¬
ferebat; inferior vero versus Cygnum protensus, mox evanescebat.
Hora 8¾. Arcus supremus dilutus, in tractum lucidum supra stellam polarem
& circa Ursam majorem abibat, sed mox depressior & obscurior. Interea tem¬
poris arcus intermedius variis figuris flectebatur, extremitate sua australi
terminum arcus supremi attingens.
Hora 9. In termino arcus supremi australi striae turmatim dispersae us¬
que ad Orionem progrediebantur. Supremus & intermedius arcus sub Cassio¬
pea uniebantur, & intermedius circa Caput & humerum antecedentem seu
occidentalem Cephei terminabatur. Omnes vero tres, & inprimis duo supe¬
riores arcus, figuris irregularibus variegabantur. Mox duo hi arcus supre¬
mi evanescebant, infimo adhuc clarissime splendente. Et inprimis ea loca
insigniter fulgebant, in quibus lumen quasi condensatum varia disrupti arcus
frusta repraesentabat. Rursus vero arcus regularis & continuus apparebat,
sed multo dilutiori lumine. Deinde lumen variis locis iterum congrega¬
tum, statim tamen attenuabatur. Striae vero, semper perpendiculares, sibi mu¬
tuo occurrebant, saepius tamen, sub polo, ex parte occidentali versus orien¬
tem progredientes.
Hora 9¼. Hae striae circa lucidam Lyrae condensatae fortius dabant lumen.
Sed rursus paulatim per lineam curvam regrediebantur, donec tandem inde
quoque reversae, versus horizontem incurvarentur. In hoc situ arcus jam
non nisi unicus, & in termino australi sub hyadibus anfractus, aliquandiu
debili lumine haerebat, fastigio ejus supra horizontem maximo sub capite Cas¬
siopeae existente. Postea vero arcus latior & lucidior spectabatur.
Hora 9½. Alius obscurior quidem, sed multo latior & dilutior tractus cir¬
cularis observabatur, qui ex Hercule per Coronam, inter Ursam majorem & Leo¬
nem, atque per inferiorem partem Geminorum permeans, in Orione horizontem
attingebat. Verum paulo post hic arcus dilutus paulatim evanescebat.
Hora 9¾. Arcus fere omnis disparuit, adeo ut extremitas saltem ejus
inter Cygnum & Lyram versus horizontem inflexa, & lumine satis forti co¬
agmentata restaret; quae tamen mox versus occidentem in arcum satis cir¬
cularem debili lumine diffundebatur.
Hora fere 10. Ex toto arcu nonnisi frusta albicantia & valde diluta in
utro¬
----- 23 / 64 -----
9
utroque arcus termino restabant; nec ullae striae, aliique arcus amplius con¬
spiciebantur.
A. 1726. d. 8. Octobris, Lundae in Scania, CONRADUS
QVENSEL, ibidem Mathes. Prof. Reg.
Inter occasum diei & ortum lunae, quae ultra horam post mediam
noctem oriebatur, lumen nocturnum boreale apparuit, cum omni illa ve¬
hementia & mora, quam observatores diversi A. 1716. observatam descri¬
pserunt, nisi quod coelum nunc nubibus rarioribus undique tectum, arcus
& radios septentrionales non proderet. Ceterum coruscationes succcessive,
& subinde simul, apparebant circumcirca in omni mundi plaga, & in ipso
Zenith, quae nubes omnes & terras subjectas copioso lumine illustrabant,
& ex varie gyratis lucidis vorticibus radios evibrabant, nubesque attenua¬
bant, ut stellae non tantum inter nubes disjunctas, sed & per earundem par¬
tes lucidiores, & per ipsos radios promicantes transparerent. Fateor ta¬
men, me nec certam ideam ignis mihi exinde potuisse formare, nec sonum
flammae crepitantis audivisse, nec ullum odorem sulphuris ardentis persen¬
sisse. Ipsa vero nox non minus, quam praecedens & sequens dies caruit
vento vehementiore, die praecedente ventulus à NO, sequente à SO spira¬
bat, uterque vero dies nubibus erat pluviisque distinctus.
A. 1726. d. 24. Octobris, Lundae, QVENSEL.
Post mediam noctem & lunae occasum, inter hor. 4. & 7. lumen bo¬
reale cum omni suo splendore, radiorum illustrium immani numero & lon¬
gitudine, arcuata albicante basi, & perpetuis mutis fulgurationibus, instar
tenuissimarum nebularum apparentibus, inter plagas W & NNO, ex plu¬
ribus horizontem occiduum occupantibus atris nubeculis erumpere visum
est. Ubi praecipue observabatur motus & ineffabilis celeritas fulguratio¬
num (quas alii vocant flammas undulantes) quarum singularum materia fu¬
mans vel nebulosa, albedine tenui vix visibilis, sed amplissima, tenuissima
& radiis depressior, in ictu oculi (non certum unde) videbatur explodi, &
in eodem ictu ab horizonten ad Zenith usque avolare, & in eodem pariter
ictu penitus in sublime evanescere; nec minus insignis notabatur variatio
colorum in radiis, qui modo luce splendida, coerulea, & viridi erant aspe¬
ctu jucundi; modo colore ferri candentis vel flammarum per densum fu¬
mum furentium (quas nonnulli dicunt flammas sanguineas), satis horrendi,
totum coeli tractum inter W & NW accendebant; modo teter ille & luri¬
dus color (qualem in luna d. 20. Octobr. An. 1725. cum tota umbram terrae
esset ingressa, & proxime ab ejusdem umbrae centro abesset, conspeximus)
B
dilue¬
----- 24 / 64 -----
10
diluebatur, & in purpuram svave rubentem, maxime versus plagam septen¬
trionalem, abibat. Nihil soni, nihil odoris percipi poterat. Totum spe¬
ctaculum aurora serena & candidiore oriente sensim evanuit, & quasi ex¬
tinguebatur, vel potius apparere desiit sine ulla suspicione defectus in ejus
continuata duratione, aut in caussis, quae illud ante ortum Aurorae fece¬
rant visibile. Interea temporis acer spirabat ventus ex NW, & quaelibet
stellae per densissimum agmen radiorum transparebant, non item per nubes
illas horizontales. Quod autem admodum erat peculiare, in radiis vix ullus
motus apparebat, nisi lentissimus quidam ab occasu in boream, omnes ta¬
men erant, ut solent, ad horizontem fere perpendiculares & sibi mutuo
fere paralleli, cum aliqua versus superiora divaricatione, sed ob nimiam
longitudinem versus Zenith erant incurvati. Coelum maximam partem
erat serenum & aër frigore horridus. Dies praecedens plus habuit nimbo¬
rum pluvialium, quam splendoris solaris, sequens vero attulit acre frigus,
& fuit omnino serenus, nisi quod horizon occiduus borealis & meridiona¬
lis ante meridiem esset distinctus nubibus depressis, quae circa NW mul¬
tum ruboris diu post ortum solem retinuerunt. Nox sequens tota admo¬
dum serena & frigida copiosam dedit pruinam.
A. 1726. d. 29. Novembris, Tornoae, FOUGT.
Vesperi, coelo sereno & spirante SW, lumen in W oriens per Ze¬
nith usque ad O extendebatur. Divisum deinde in duos arcus, qui se mu¬
tuo praetergressi in formam annuli coibant. Hic circulus undulans sensim
minor evasit. Postero die densa nebula, tranquillus & mitis O cum nive
humida.
A. 1726. d. 10. Decembris, Tornoae, FOUGT.
Dies serenus erat & mediocriter frigidus cum levi vento NO. Sed
vespere ingens lumen ex W surgens, per Zenith usque ad O, ceu duo iri¬
des, progrediebatur. Paulo post, arcuum extremitates in O conjunctae cir¬
culum formabant, qui versus W promotus minorem sensim diametrum
nanciscebatur. Et circulo plagam W fere attingente, nubes se invicem
praetervolabant. Ceterum eodem momento nubes sese mutuo praetergre¬
diebantur in N, 30 circiter grad. supra horizontem elevatae. Dies sequens
serenus & valde frigidus cum vento N.
A. 1726. d. 11. Decembris, Tornoae, FOUGT.
Vespere lumen boreale medium coeli occupabat. Inde intensum frigus
cum vento boreali insecutum est.
A. 1726.
----- 25 / 64 -----
11
A. 1726. d. 21. Decembris. Tornoae, FOUGT.
Vespertino tempore frigido cum vento N, lumen boreale ex O ascen¬
dens, supra Zenith, instar iridis, prolongabatur. Postea hic arcus in annulum
congrediens versus N. properabat. Nubibus vehementissimo motu volan¬
tibus, annulus nunc, instar ignis rubicundus, nunc omnino albus, praeci¬
se in N immobilis fulgebat. Noctu, fortis ventus nivosus grassabatur ex
plaga SO, fere ubi lumen boreale primum notabatur, ortus.
A. 1727. d. 16. Januarii, Tornoae, FOUGT.
Vesperi, coelo sereno & spirante SW, lumen ex W assurgens usque
ad Zenith extendebatur. Postridie serenitas, & debilis sed frigidus ven¬
tus NᏔ.
A. 1727. d. 10. Februarii, Tornoae, FOUGT.
Hora 9. vespertina ingens lumen e plaga W ascendens, per Zenith usque
ad O producebatur, nubibus celerrime se invicem praetervolantibus. Po¬
sterus dies serenus cum quieto vento S.
A. 1727. d. 16. Februarii, Tornoae, FOUGT.
Hora vespertina 9. coelo sereno, quieto, & moderate frigido, lumen
ex W oriundum per Zenith usque in O, duos formando arcus immobiles,
porrigebatur. Lumen quoque aliud exacte ex plaga boreali surgens, usque
ad Zenith cum prioribus arcubus conjungebatur. Deinde utrumque lumen
dispersum, tractum coeli borealem illustrabat. Dies sequens serenus & mitis
cum levi vento S.
A. 1727. d. 26. Febr. in Bygdeo, Westrobothniensium parochia,
M. JOHANNES TELIN. ibid. Pastor.
Hora 10. vespertina lumen boreale per stellam polarem transibat.
A. 1727. d. 28. Febr. Tornoae, FOUGT.
Vesperi ingens lumen in medio coeli apparebat. Dies sequens serenus,
quietus & mediocriter frigidus.
A. 1727. d. 6. Decembris, in Bygdeo, TELIN.
Horis vespertinis 9. & 10. lumen boreale coelum adeo illustrabat, ut
liber literis minutissimis impressus legi posset. Oriebatur lumen in NW,
albis, flavis, & rubris coloribus variegatum. Porro radii per medium
B 2
coeli
----- 26 / 64 -----
12
coeli usque ad ortum procedebant; atque ex hoc motu sibilus audiebatur.
Postea in O lumen in turmas sibi invicem occurrentes dividebatur. Finito
conflictu radiorum, lumen in ea coeli parte evanescebat, sed mox aliis in locis
resplendens. Et sic usque ad mediam noctem continuatum est.
A. 1727. d. 8. Decembris, in paroecia Risinge prope Norcopiam
Ostro-Gothorum, M. SVENO LAURELIUS ibid. Past. &
Praepos.
Septima & sequentibus horis vespertinis illustrabatur septentrio lumine
satis conspicuo, quod interdum imitabatur figuram & colores Iridis, in¬
terdum radiosis figuris nunc cito, nunc tardius transeuntibus, apparuit.
Interdum videbantur ambulantes perticae seu radii nunc longiores, nunc
breviores, nunc plures, nunc pauciores. Maxime illustre fuit hoc lumen
paulo ante horam 8. Post horam 9. disparuere figurae; lumen tamen re¬
mansit per totam fere noctem, sed confusum, sine figuris, pertingens us¬
que ad Zenith.
D. 8. hor. 2. p. m. Barom. 29. dig. 50. dec. N. 1. Sudum cum gelu.
D. 9. hor. 8. a. m. — — — 29. — 67. — N. 0. Sudum cum vehementi gelu.
D. 10. hor. 9. a. m. — — — 29. — 20. — S. 2. Nubes cum nivium effusione.
A. 1727. d. 21. Decembris, Hudwikswaldiae in Helsingia, M.
OLAVUS BROMAN, ibid. Pastor.
Hora 10. vespertina directe ex N, exigua quaedam nubes celeriter us¬
que ad Zenith striis lucidis surgebat. Sed mox lumen hocce candidum ru¬
bescere coepit; adeo ut hor. 11. hemisphaerium boreale instar densi sangui¬
nis rubicundum, vehementi sibilo huc & illuc undularet: idque usque ad
horam 2. matutinam perduravit.
A. 1728. d. 19. Januarii, in Risinge, LAURELIUS.
Horis vespertinis illustrabatur septentrio lumine confuso sine colori¬
bus & figuris.
D. 19. h. 9. a. m. Bar. 29. d. 52. d. NO. 1. Nubes cum aliqua nive.
— — h. 8. p. m. — 29. — 52. — ONO. 1. Sudum.
D. 20. h. 8. a. m. — 29. — 70. — ONO. 1. Nubilosum cum frigore.
A. 1728. d. 28. Jan. in Risinge, LAURELIUS.
Horis vespertinis illustrabatur septentrio lumine confuso, semel tantum
cuspidibus quibusdam coloratis, sed cito transeuntibus.
D. 28.
----- 27 / 64 -----
31
D. 28. h. 7. p. m. Bar. 30. 0. W. 1. Sudum.
D. 29. h. 8. a. m. — 30. 10. W. 0. Sudum cum frigore.
A. 1728. d. 29. Jan. in Risinge, LAURELIUS.
Lumen boreale confusum vesperi.
D. 29. h. 7. p. m. Bar. 30. 5. W. 1. Sudum cum frigore.
D. 30. h. 7½. a. m. — 30. 20. NW. 0. Sudum.
A. 1728. d. 30. Jan. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen boreale satis conspicuum.
D. 31. h. 2. p. m. Bar. 30. 10. Malacia. Nubilum.
A. 1728. d. 31. Jan. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi inter floccos nubecularum videbatur lumen satis clarum.
D. 1. Febr. h. 8. a. m. Bar. 30. 15. Malac. Tenuiter nubilosum.
A. 1728. d. 1. Februar. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen boreale confusum.
D. 1. h. 7. p. m. Bar. 30. 20. Malac. Sudum.
D. 2. h. 7. a. m. — 30. 20. WNW. 0. Sudum.
A. 1728. d. 2. Febr. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Hor. 8. vespertina, ingens chasma ex O per Zenith infra Ursam majorem
ad W, latitudine duarum, secundum apparentiam, ulnarum extendebatur,
in medio linea lucida transversa, instar crucis sectum. Hoc phaenomenon
per duas omnino horas duravit. Postea vero hic semicirculus terminos
suos, orientalem scilicet versus boream, occidentalem autem versus au¬
strum, variis striis circa horizontem inflectebat. Lumen hoc albicans adeo
fulgebat, ut in fenestra camerae meae librum mediocribus characteribus im¬
pressum legere possem. Sed hoc spectaculum mox disparuit. Et paulo post
solitae virgae lucidae celeriter motae apparebant. Nulla tempestas ventosa
insecuta est. Barom. alt. 30. dig. 56. dec.
A. 1728. d. 3. Febr. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale arcuatum.
D. 3. h. 2½. p. m. Bar. 30. 12. Malac. Sudum cum gelu.
D. 4. h. 8. a. m. — 30. 0. NW. 1. Sudum.
B 3
A. 1728.
----- 28 / 64 -----
14
A. 1728. d. 28. Febr. in Risinge, LAURELIUS.
Horis antelucanis illustrabatur Septentrio lumine arcuato sine coloribus.
D. 27. h. 6. p. m. Bar. 29. 70. NO. 1. Sudum cum frigore.
D. 28. h. 7. a. m. — 29. 95. NO. 1. Sudum cum frigore.
D. 29. h. 7. a. m. — 29. 95. O. 0. Tenuiter nubilosum.
A. 1728. d. 3. Martii, in Risinge, LAURELIUS.
Noctu illuminabatur septentrio lumine arcuato & radioso.
D. 3. h. 9. p. m. Bar. 29. 15. W. 2. Nubilosum.
D. 4. h. 6. a. m. — 28. 90. W. 2. Nubilum.
A. 1728. d. 17. Martii, in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi tenue & arcuatum lumen septentrionale, quod mox accrevit,
variasque formas repraesentavit per totam fere noctem.
D. 17. h. 9. p. m. Bar. 29. 20. W. 2. Sudum.
D. 18. h. 6. a. m. — 29. 15. SSW. 1. Sudum.
A. 1728. d. 23. Martii, in Risinge, LAURELIUS.
Nocte sequente illustrabatur septentrio lumine confuso.
D. 23. h. 8. p. m. Bar. 29. 5. W. 1. Sudum.
D. 24. h. 7. a. m. — 29. 10. W. 1. Sudum.
A. 1728. d. 27. Martii, in Risinge, LAURELIUS.
Noctu exiguum videbatur lumen septentrionale.
D. 27. h. 5. p. m. Bar. 29. 52. W. 1. Sudum.
D. 28. h. 9. a. m. — 29. 65. O. 1. Fere sudum.
A. 1728. d. 17. Aug. in Risinge, LAURELIUS.
Nox illustrabatur lumine septentrionali.
D. 17. h. 6. p. m. Bar. 29. 22. W. 1. Sudum.
D. 18. h. 6. a. m. Bar. 29, 20. W. 0. Idem.
A. 1728. d. 18. Aug. in praedio Pastoris Rasboensis prope Upsaliam,
CELSIUS.
Hora 10. vespertina, splendente luna, circa totum horizontem ex
omnibus plagis, inprimis in tractu coeli boreali, surgebant lucidae &
albae striae, quae, prope verticem concurrendo, coelum corona valde mo¬
bili ornabant. Punctum, quo radii dirigebantur, 15. vel 16. grad. à Zenith
versus austrum removebatur, 2. grad. circiter à meridiano versus occasum
decli¬
----- 29 / 64 -----
15
declinans. In plaga NW duae nubes radios flammantes quasi secabant.
Ceterum coelum erat sacis serenum, praecipue circa austrum, ubi idem lo¬
cus nunc candida luce splendebat, nunc ordinario coeli colore apparebat.
A. 1728. d. 19. Aug. in Risinge, LAURELIUS.
Hor. 9. p. m. &c. videbatur lumen nocturnum perticatum, cujus cu¬
spides omnes obvertebantur τῷ Zenith. Diffusum erat per totum coelum
valde conspicuum.
D. 19. h. 7. p. m. Bar. 29. 10. NW. 1. Sudum.
D. 20. h. 6. a. m. — 29. 15. N. 0. Nubilosum.
— — h. 12. m. — 29. 10. S. 1. Fere sudum.
A. 1728. d. 27. Aug. in Risinge, LAURELIUS.
Illustrabatur nox lumine septentrionali, sed parum plus quam confuso,
sine coloribus & figuris, durante per totam noctem.
D. 27. h. 12. m. Bar. 28. 95. S. 2. Pluv. 030. dig. 0. mill imbres exigui.
— — h. 7. p.m. — 28. 95. S. 1. — 040. — 0. — Nubes sparsae.
D. 28. h. 6. a. m. — 29. 5. W. 1. — Sudum.
A. 1728. d. 18. Septembr. in Risinge, LAURELIUS.
Noctu conspiciebatur lumen septentrionale, variantibus figuris & locis.
D. 18. h. 7. a. m. Bar. 29. 5. NNW. 0. Pluv. 0. 025. Nubilosum.
— — h. 6½. p. m. — 29. 20. NNW. 0. Sudum.
D, 19. h. 7. a. m. — 29. 30. NNW. 1. Idem.
A. 1728. d. 19. Sept. in Risinge, LAURELIUS.
Noctu exiguum lumen arcuatum.
D. 19. h. 6. p. m. Bar. 29. 30. N. 1. Sudum.
D. 20. h. 6. a. m. — 29. 50. N. 0. Idem.
A. 1728. d. 21. Sept. in Risinge, LAURELIUS.
Noctu lumen septentrionale.
D. 22. h. 7 a. m. Bar. 29. 55. N. 0. Sudum.
A. 1728. d. 30. Sept. in Risinge, LAURELIUS.
Post horam 3. nocturnam visum est lumen septentrionale.
D. 30. — h. 8. p. m. Bar. 29. 20. S. 1. Pluv. 0. 080.
D. 1. Octob. h. 6. a. m. — 29. 30. N. 0. Sudum.
A. 1728.
----- 30 / 64 -----
16
A. 1728. d. 1. Octobr. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale.
D. 1. h. 8. p. m. Bar. 29. 40. N. 0. Sudum.
D. 2. h. 7. a. m. — 29. 35. S. 1. Nubilosum.
A. 1728. d. 13. Octobr. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale varium.
D. 13. b. 7½. p. m. Bar. 29. 20. S. 0. Sudum.
D. 14. h. 7. a. m. — 29. 20. Malac. Nubilo pluviosum.
A. 1728. d. 11. Novemb. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi vestigia quaedam luminis septentrionalis.
D. 11. h. 10. p. m. Bar. 29. 30. N. 0. Sudum & frigidum.
D. 12. h. 8. a m. — 29. 40. N. 0. Sudum.
A. 1728. d. 12. Nov. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale magnum, arcuatum, deinde dispersum,
mox recollectum, formam & colores iridis assumens. Massis coloratis nunc
tardius, nunc celerrime transeuntibus radiosum.
D. 12. h. 5. p. m. Bar. 29. 45. N. 0. Sudum.
D. 13. h. 8. a. m. — 29. 70. N. 1. Nubilosum.
A. 1728. d. 20. Decembr. in Risinge, LAURELIUS.
Hora 7. vespertina videbatur lumen septentrionale arcuatum, sed non
coloratum. Parumper radiosum, sed h. 8. nubibus involutum.
D. 20. h. 9. p. m. Bar. 29. 30. SW. 1. Nubilum.
D. 21. h. 9. a. m. — 29. 35. Malac. Nubilosum.
A. 1729. d. 3. Januarii, Hudwikswaldiae, BROMAN.
Ab hora vespertina 8. usque in mediam noctem lumen boreale ingens
huc illucque in N undulabat, versus Ursam Majorem saepe ascendens.
D. 2. h. 1. p. m. Bar. 29. 28. NO. 1. Nix.
D. 3. h. 7. p. m. — 29. 50. NW. 0. Serenum & frigidum.
D. 4. h. 8. a. m. — 29. 65. N. 1. Idem.
A. 1729. d. 22. Januar. Hernoesandiae in Angermannia, M. JO¬
HANNES RENMARK, ibid. Mathes. Lector in Gymnasio Regio.
Vesperi, praecipue inter horam 6. & 7. in NW lumen boreale satis in¬
gens apparebat. Diebus sequentibus coelum mite.
A. 1729.
----- 31 / 64 -----
17
A. 1729. d. 22. Januar. in Risinge, LAURELIUS.
Ab hora 7. p. m. ad semi octavam lumen septentrionale visum, arcua¬
tum, sed humile, mox radiosum & debile, cito variabile.
D. 22. h. 9. p. m. Bar. 29. 85. N. 0. Sudum.
D. 23. h. 8. a. m. — 29. 90. N. 0. Idem.
A. 1729. d. 23. Januarii, Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi ab hor. 7. ad 9. ingens aurora borealis in NO apparebat.
D. 23. h. 7. p. m. Bar. 30. 10. W. 0. Sudum.
D. 24. h. 8. a. m. — 29. 89. SW. 1. Nubes nivosae.
A. 1729. d. 14. Febr. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Noctu in hemisphaerio coeli boreali lumina flagrantia & vibrantia ap¬
parebant.
D. 14. h. 7. p. m. Bar. 30. 4. W. 1. Serenum.
D. 15. h. 8. a. m. — 30. 10. NW. 1. Idem.
A. 1729. d. 16. Febr. in paroecia Betna prope Nycopiam in Su¬
dermannia, ANDREAS GERINGIUS ibid. Pastor.
Nocte lumen boreale ab hora 8.
D. 16. h. 5. p. m. 30. 55. N. 1. Sudum.
D. 17. h. 7. a. m. 30. 60. Malac. Idem.
A. 1729. d. 16. Febr. in Risinge, LAURELIUS.
Ab h. 8. ad 9. lumen septentrionale arcuatum, sed parum supra hori¬
zontem elevatum, postea confusum. Paulo ante h. 10. rediit multo illu¬
strius, coloratum, radiosum, vagum, durans fere per totam noctem.
D. 16. h. 9. p. m. Bar. 29. 95. NO. 0. Sudum.
D. 17. h. 7. a. m. — 30. 0. N. 1. Idem.
A. 1729. d. 17. Febr. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi lumen boreale valde flagrans.
D. 17. h. 7. p. m. Bar. 30. 50. N. 0. Aer serenus.
D. 18. h. 8. a. m. — 30. 48. S. 1. Idem.
A. 1729. d. 4. Martii, Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi usque ad mediam noctem lumen boreale candidis striis & sibi¬
lo flagrabat.
D. 4. h. 7. p. m. Bar. 29. 80. NW. 2. Nubes sparsae.
D. 5. h. 8. a. m. — 29. 96. NW. 2. Serenum.
C
A. 2729.
----- 32 / 64 -----
18
A. 1729. d. 5. Martii, in Risinge, LAURELIUS.
Post horam 8. videbatur aurora septentrionalis, sed nubeculis inter¬
rupta, & mox nubibus totaliter obtecta.
D. 5. h. 6. p. m. Bar. 29. 60. N. 1. Sudum.
D. 6. h. 6. a. m. — 29. 50. NW. 1. Idem.
A. 1729. d. 14. Mart. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi lumen boreali radiis & sibilo agitabatur.
D. 14. h. 7. p. m. Bar. 29. 40. N. 2. Nix.
D. 15. b. 8. a. m. — 29. 54. W. 1. Sol inter nubes.
A. 1729. d. 17. Martii, in Risinge, LAURELIUS.
Post horam 8. videbantur vestigia quaedam luminis septentrionalis.
D. 17. h. 6½. p. m. Bar. 29. 55. NW. 1. Fere sudum.
D. 18. h. 6. a. m. — 29. 35. W. 3. Nubilosum.
— — h. 12. m. — 29. 10. W. 4. Idem.
A. 1729. d. 19. Mart. in Betna, GERINGIUS.
Lumen boreale nocte cito transiens.
D. 19. h. 6. p. m. Bar. 29. 55. W. 2. Nubilum plerumque.
D. 20. h. 6. a. m. — 29. 48. W. 1. Idem.
A. 1729. d. 26. Martii, Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi aurora borealis ingens.
D. 26. h. 7. p. m. Bar. 29. 70. S. 0. Nubes nivosae sparsae.
D. 27. h. 8. a. m. — 29. 63. W 0. Serenum & frigidum.
A. 1729. d. 13. April. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi aurora borealis apparens, insigni sibilo finiebatur.
D. 13. h. 7. p. m. Bar. 30. 26. N 0. Sudum.
D. 14. h. 8. a. m. — 30. 30. N. 1. Idem.
A. 1729. d. 16. April. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi lumen boreale cum sibilo.
D. 16. h. 7. p. m Bar. 30. 27. NO. 1. Serenum.
D. 17. h. 8. a. m. — 30. 18. N. 1. Idem.
A. 1729. d. 17. April. in Betna, GERINGIUS.
Vespertinis horis lumen boreale apparuit.
D. 17. h. 6. p. m. Bar. 30. 19. S. 1. Sudum & mite.
D. 18. h. 6. a. m. — 30. 20. Malac. Sudum & gelu matutinum.
A. 1729. d. 21. April. in Svenaeker prope Albis Gothici catara¬
ctas Trollhaetta dictas, TORSTANUS VASSENIUS. V.D.
Comminister in Wassenda.
Vesperi chasma, coelo sereno & frigido cum vento boreali.
A. 1729.
----- 33 / 64 -----
19
A. 1729. d. 1. Septemb. in Bygdeo, TELIN.
Hora 9. p. m. arcus lucidus albus per medium coeli extendebatur.
A. 1729. d. 4. Sept. Upsaliae, CELSIUS.
Post largas toto die pluvias, hora vespertina 9. coelo sereno, lumen
boreale totum coelum, maxime tamen partem borealem, variis coloribus
ornabat: idque per totam noctem duravit.
D. 4. h. 10. p. m. Bar. 29. 61. NO. 1. Serenum fere.
D. 5. h. 5. a. m. — 29. 69. O. 0. Idem.
A. 1729. d. 11. Septembr. in Bygdeo, TELIN.
Hora 8. p. m. chasma boreale. Bar. 30. 2. NW. 1.
D. 12. h. 8. a. m. Bar. 30. 5. NW. 0. Nubes sparsae.
A. 1729. d. 11. Septemb. Upsaliae, CELSIUS.
Hora p. m. 9¾. exiguum lumen boreale. Bar. 30. 12. S. 0.
D. 12. h. 7¼. a. m. Bar. 30. 10. S. 0. Nebula.
A. 1729. d. 11. Septembr. in Betna, GERINGIUS.
Nocte chasma per totum coelum radios vibrans, à plaga una ad alte¬
ram conjectos, clara luce & latae viae instar se extendens in medio coeli ab
occidente in orientem.
D. 11. h. 6. p. m. Bar. 30. 28. Malacia. Sudum.
D. 12. h. 6. a. m. — 30. 29. N. 1. Idem.
A. 1729. d. 11. Septembris, in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi aurora septentrionalis visa, arcuata & colorata.
A. 1729. d. 11. Septemb. Lundae, QVENSEL.
Vespere aurora borealis apparebat, postquam toto die procella ex O
& coelum fuerat nubilum. Postridie ventus erat procellosus ab O coelum
& aer, humidus & pluviosus.
A. 1729. d. 2. Octobr. Upsaliae, CELSIUS.
Hora p. m. 9. arcus lucidus ab W ad N varie figuratus. Bar. 29. 20.
SW. 4.
D. 3. h. 8. a. m. Bar. 29. 54. WSW. 2. Serenum.
A. 1729. d. 2. Octobr. in Risinge, LAURELIUS.
Post h. 8. illustrabatur coelum lumine septentrionali satis conspicuo,
C2
quod
----- 34 / 64 -----
20
quod ultra Zenith extendebatur. Sed arcualis figura incipiens à constella¬
tione Tauri, per Ursam minorem in occasum sive Zephyralem horizontem mer¬
gebatur. Deinde propius ad horizontem borealem demissa tandem
disparuit.
D. 2. h. 7. a. m. Bar. 29. 20. S. 1. Nubilum.
— — h. 12. m. — 28. 95. W. 4 Tecta varia & fenestra perdens ven¬
tus, arboresque dejiciens.
— — h. 5. p. m. — 29. 90. W. 4.
D. 3. h. 7. a. m. — 29. 30. W. 1. Sudum.
A. 1729. d. 2. Octobr. Lundae, QVENSEL.
Vesperi ante ortum lunae aurora borealis ingens sine striis. Toto die
fortiter spiraverat W, aere nubilo & humido. Postridie venti W & NW
satis vehementes.
A. 1729. d. 11. Octobr. Upsaliae, CELSIUS.
Noctu lumen boreale.
D. 11. h. 9¼. p. m. Bar. 28. 74. W. 1. Pluvia.
D. 12. h. 7¾. a. m. - 28. 42. NNW. 4. Sub nubilum.
A. 1729. d. 13. Octobr. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi chasmata notabili sonitu flagrabant, aëre valde quieto.
D. 13. h. 7. p. m. Bar. 29. 28. NW. 1. Serenum.
D. 14. h. 8. a. m. — 29. 25. N. 1. Sol inter nubes.
A. 1729. d. 13. Octobr. Lundae, QVENSEL.
Toto die nubes sparsae cum vento SW. Vesperi aurora borealis stria¬
ta brevi transiens. Postridie, procellosus SW & nubes sparsae.
A. 1729. d. 5. Novembr. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Noctu hemisphaerium coeli boreale sanguineo colore rubicundum appare¬
bat, sonitum instar torrentis edens.
D. 5. h. 7. p. m. Bar. 28. 90. S. 3. Pluvia.
D. 6. h. 8. a. m. — 29. 36. NW. 3. Serenum.
A. 1729. d. 5. Novembr. Upsaliae, CELSIUS.
Vesperi ingens lumen boreale coelum umbellae instar cingens & valde
mobile, sed ob nubium frequentiam parum observabile.
D. 5. h. 9¾ p. m. Bar. 29. 38. SW. 3. Nubes sparsae.
D. 6. h. 8¾. a. m. — 29. 53. SW. 1. Pluvia.
A. 1729.
----- 35 / 64 -----
21
A. 1729. d. 5. Nov. in Betna, GERINGIUS.
Chasma h. 6. p. m. insigne, coelo fere nubiloso, striatis se extendens
radiis ab occidente primo ad orientem, mox subinde per totum se diffun¬
dens coelum, flammis suis totam illustrabat noctem.
D. 5. h. 5. p. m. Bar. 29. 49. SW. 3. Nubes sparsae.
D. 6. h. 7. a. m. — 29. 71. SW. 3. Sudum.
A. 1729. d. 5. Novemb. in Risinge, LAURELIUS.
Ab hora 6. aurora septentrionalis visa, valde variabilis, radiosa, ra¬
diis in Zenith concurrentibus, mox in lineam albam ab oriente ad occiden¬
tem se contraxit, tam luminosa, ut ex libro ad ejus lumen legi potuerit.
Post. hor. 8. figurae desierunt, aurora vero mansit fere per totam noctem.
D. 5. h. 4. p. m. Bar. 28. 85. WSW. 3. Sudum.
— — h. 9. p. m. — 29. 0. WSW. 2. Idem.
D. 6. h. 8. a. m. — 29. 20. S. 2. Nubilum.
A. 1729. d. 5. Novembr. Lundae, QVENSEL.
Vesperi aurora borealis ingens striata: flammae undulantes descenden¬
tes. Noctu turbo ex plaga SW, imber & grando. Die sequenti procella
ex SW cum pluvia.
A. 1729. d. 6. Novemb. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Noctu lumen boreale.
D. 6. h. 7. p. m. Bar. 29. 40. NW. 2. Sudum.
D. 7, h. 8. a. m. — 29. 50. NW. 3. Idem.
A. 1729. d. 6. Novembr. in Risinge, LAURELIUS.
Noctu lumen septentrionale iterum visum, sed depressum ad septentrio¬
nem, vix supra horizontem elevatum.
D. 6. h. 4. p. m. Bar. 29. 20. W. 2. Imbres exigui.
D. 7. h. 7½. a. m. — 29. 35. W. 0. Sudum.
A. 1729. d. 7. Nov. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Noctu lumen boreale.
D. 7. h. 7. p. m. Bar. 29. 56. NW. 2. Serenum.
D. 8. h. 8. a. m. — 29. 60. NW. 2. Idem.
A. 1729. d. 7. Nov. Lundae, QVENSEL.
Toto die nubes sparsae cum leni vento W. Vesperi aurora borealis ar¬
cuata sine striis. Postero die leviter spirans SO cum nebula.
C3
A. 1729.
----- 36 / 64 -----
22
A. 1729. d. 8. Nov. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Noctu lumen boreale.
D. 8. h. 7. p. m. Bar. 29. 65. NW. 2. Serenum.
D. 9. h 8. a. m. — 29. 68. NW. 1. Idem.
A. 1729. d. 8. Nov. in Risinge, LAURELIUS.
Noctu visa est aurora borealis humilis.
A. 1729. d. 9. Nov. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Noctu lumen boreale.
D. 9. h. 7. p. m. Bar. 29. 67. NW. 1. Serenum.
D. 10. h. 8. a. m. — 29. 67. N. 0. Idem.
A. 1729. d. 19. Nov. in Bygdeo, TELIN.
Hora p. m. 8. chasma ab oriente ad occidencem inter Ursam majorem
& Plejades, spissius ad utrumque horizontem, variis vibrantibus coloribus,
praecipue rubris, per varios arcus; sed non per horae quadrantem duravit.
A. 1729. d. 11. Decemb. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Chasma vesperi fulgens totum coeli hemisphaerium occupabat, sibi¬
lum edens.
D. 11. h. 7. p. m. Bar. 30. 10. N. 0. Nubes nivosae sparsae.
D. 12. h. 8. a. m. — 30. 33. N. 1. Nubes undique.
A. 1729. d. 11. Dec. in Betna, GERINGIUS.
Vesperi lumen boreale.
D. 11. h. 5. p. m. Bar. 29. 95. N. 2. Pluviae & nives.
D. 12. h. 7. a. m. — 30. 38. N. 3. Nubes.
A. 1729. d. 16. Dec. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Per totam noctem coelum rubicundum & cum sibilo flagrans.
D. 16. h. 7. p. m. Bar. 30. 1. S 0. Sudum.
D. 17. h. 8. a. m. — 30. 10. NW. 1. Idem.
A. 1729. d. 16. Dec. Hudwikswaldiae, BROMAN.
In plaga O lumen ingens fulgebat vesperi.
D. 18. h. 7. p. m. Bar. 30. 1. S. 0. Sudum.
D. 19. h. 8. a. m. — 30. 1. S. 0. Nubes pluviosae.
A. 1720.
----- 37 / 64 -----
23
A. 1729. d. 19. Dec. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi in plaga coeli orientali lumen boreale.
D. 19. h. 7. p. m. Bar. 29. 90. S. 1. Nix.
D. 20. h. 8. a. m. — 29. 90. NW. 1. Serenum.
A. 1729. d 28. Dec. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Aëre quieto & sereno, hor. vespertina 8. ingens virga colore igneo lu¬
cens in W oriebatur, & Draconis volantis instar ad O properabat, lente
flagrans, sine tamen aliquo sibilo. Post unius horae spatium disparuit.
D. 28. h. 7. p. m. Bar. 29. 60. SW. 0. Nubes pluviosae.
D. 29. h. 8. a. m. — 29. 30. S. 0. Idem.
A. 1730. d. 5. Januar. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi lumen boreale minus.
D. 5. h. 7. p m. Bar. 30. 20. SW. 1. Serenum.
D. 6. h. 8. a. m. — 30. 22. N. 1. Idem.
A. 1730. d. 6. Januar. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Chasma lucidos radios hinc inde fluctuantes cum sibilo emittens, to¬
tum fere coelum occupabat usque ad horam 11.
D. 6. h. 7. p. m. Bar. 30. 22. N. 1. Serenum.
D. 7. h. 8. a. m. — 30. 22. NW. 2. Idem.
A. 1730. d. 6. Jan. Strengnesiae in Sudermannia, ERICUS
LIDIUS ibid. in Gymnasio Regio Matheseos Lector.
Horis vespertinis insignis aurora borealis coelum ornabat.
A. 1730. d. 15. Jan. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi chasma ingens radians & sonorum.
D. 15. h. 7. p. m. Bar. 29. 81. N. 1. Serenum.
D. 16. h. 8. a. m. — 29. 76. W. 1. Idem.
A. 1730. d. 23. Jan. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi lumen boreale minus.
D. 23. h. 7. p. m. Bar. 29. 62. NW. 1. Post nives nubilosum.
D. 24. h. 8. a. m. — 29. 86. N. 1. Serenum.
A. 1730. d. 29. Jan in Betna, GERINGIUS.
Lumen boreale tota nocte, etiam vibrantibus radiis, coruscans.
D. 29. h. 5. p. m. Bar. 29. 4. W. 2. Serenum.
D. 30. h. 7. a. m. — 29. 65. Malacia. Idem.
A. 1730
----- 38 / 64 -----
24
A. 1730. d. 29. Jan. in Risinge, LAURELIUS.
Hora 7. vespertina videbatur lumen septentrionale varium, radiosum,
mobile & coloratum, quod hor. 8. nubeculis tectum disparuit, sed mox
rediit illustrius.
D. 29. h. 4. p. m. Bar. 28. 80. SW. 1. Nubes sparsae.
D. 30. h. 7¾. a. m. — 29. 15. NW. 1. Sudum.
A. 1730. d. 30. Jan. Lundae, QVENSEL.
Mane aurora borealis ingens & candida.
D. 29. h. 6. p. m. Bar. 29. 5. S. 2. Grando.
D. 30. h. 6. a. m. — 29. 15. No. 2 Pruina, nebula.
D. 31. h. 6. p. m. — 29. 17. No. 3. Procella noctu.
A. 1730. d. 30. Jan. Hudwikswaldiae, BROMAN.
Vesperi chasma majus fluctuans cum sibilo.
D. 30. h. 7. p. m. Bar. 29. 50. NW. 0. Serenum.
D. 31. h. 8. a. m. — 29. 61. NW. 0. Idem.
A. 1730. d. 4. Febr. Hudwiksw. BROMAN.
Horis vespertinis 6, 7, 8 & 9. insolitum chasma totum coelum complevit;
maxime tamen in O, SO, S & W. Scilicet circa horizontem in 0, S. & W,
globi quidam rubicundi apparebant satis longo intervallo à se invicem dissi¬
ti, & magnitudine inaequales. Ex hisce massis globosis surgebant radii,
sanguinis instar, rubentes, qui in vertice prope signum Cygni concurren¬
tes, coronam seu umbellam, ultra horae spatium, repraesentabant. In ra¬
diorum concursu prope Zenith area circularis rubicunda formabatur.
Astra per radios & aream circularem in centro concursus egregie elucebant.
Sed post horam 9. radii, ex globis illis lucidis ascendentes, paulatim diffundi
& pallescere coeperunt. Et radii se mutuo attingentes velo quasi rubicundo
partem praecipue coeli borealem supra Ursam majorem tegebant. In N duo
arcus, Iridis similes, immoti conspiciebantur, terminis suis horizontem
versus O & W secantes. Per hoc velum rubicundulum stellae, tanquam
adamantes, emicabant. Tandem hocce phasma magis albescere coepit,
huc & illuc, sursum ac deorsum non sine sibilo & susurro fluctuans, donec
paulo ante mediam noctem omne evanesceret.
D. 4. h. 7. p. m. Bar. 30. 3. N. 1. Serenum.
D. 5. h. 8. a. m. — 30. 20. SW. 1. Idem.
A. 1730. d. 4. Febr. Upsaliae, CELSIUS.
Lumen boreale ab hora 5½. vespertina usque ad h. 7½. radiosum & mo¬
bile apparebat: deinde coelum nubilum.
D. 4
----- 39 / 64 -----
25
D. 4. h. 5¾. p. m. Bar. 30. 29. SW. 1. Serenum.
D. 5. h. 10. a. m. — 30. 23. S. 1. Nubilum.
A. 1730. d. 4. Febr. in Betna, GERINGIUS.
Vesperi chasma seu lumen instar velaminis, se extendens ab austro ad
orientem, striatum, rubente inferius coelo ab australi parte; mox lucidum
valde ad orientem, per cingulum Orionis dimidium occupans coelum, ad occi¬
dentem & septentrionem se movens.
A. 1730. d. 5. Febr. in Betna, GERINGIUS.
Chasma idem ac praecedenti vespera apparuit.
D. 5. h. 5. p. m. Bar. 30. 39. Malac. Fere Sudum.
D. 6. h. 7. a. m. — 30. 18. S. 1. Nubilosum.
— — h. 5. p. m. — 29. 56. S. 1. Nix copiosa.
A. 1730. d. 5. Febr. in Risinge, LAURELIUS.
Hac vespera aurora septentrionalis visa, sed nubibus multum impedita.
D. 5. h. 5. p. m. Bar. 29. 85. SSW. 0. Sudum.
D. 6. h. 7. a. m. — 29. 65. S. 1. Nubilum.
A. 1730. d. 19. Febr. in Svenaeker, VASSENIUS.
Vesperi lumen boreale.
D. 19. h. 7. p. m. Bar. 30. 10. N. Nubilum alternatim.
D. 20. h. 7. a. m. — 30. 11. S. Serenum & frigidum.
A. 1730. d. 26. Febr. Upsaliae, CELSIUS.
Hor. 9½. p. m. Bar. 29. 38. Lux exigua borealis.
D. 27. h. 10. a. m. — 29. 50. NNO. 1. Serenum.
A. 1730. d. 26. Febr. in Risinge, LAURELIUS.
Hora 9. vespertina exigua & brevis aurora septentrionalis.
D. 26. h. 7. p. m. Bar. 29. 10. NW. 0. Sudum.
D. 27. h 7. a. m. — 29. 20. NW. 0. Fere sudum.
A. 1730. d. 11. Martii, in Risinge, LAURELIUS.
Circa hor. 8. aurora septentrionalis arcuata & parum supra horizontem
elevata apparuit, & circa hor. 9. fere tota disparuit; verum rediit deinde.
D. 11. h. 6. p. m. Bar. 29. 45. NNO. 1. Sudum.
D. 12. h. 6. a. m. — 29. 50. NNO. 1. Idem.
D
A. 1730.
----- 40 / 64 -----
26
A. 1730. d. 28. April. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis conspiciebatur.
A. 1730. d. 20. Julii in Risinge, LAURELIUS.
Noctu lumen septentrionale varium, cito mutabile, albicans propter
splendorem lunae.
D. 20. h. 6. p. m. Bar. 29. 60. O. 1. Nubilosum.
D. 21. h. 6. a. m. — 29. 50. OSO. 1. Fere sudum.
A. 1730. d. 12. Aug. Strengnesiae, LIDIUS.
Horis vespertinis lumen septentrionem illustrabat.
A. 1730. d. 18. Aug. in Betna, GERINGIUS.
Nocte lumen boreale striatum, ab occidente ad septentrionem proce¬
dens, per dimidium coeli extensum.
D. 18. h. 6 p. m. Bar. 29. 74. NW. 2. Pluvia.
D. 19. h. 6. a. m. — 29. 79. NW. 2. Sudum.
A. 1730. d. 19. Aug. in Risinge, LAURELIUS.
Lumen septentrionale visum, & quidem multum coloratum, sed mi¬
rabiliter mobile & fluxum. Dimidium coeli occupavit.
D. 19. h. 6. p. m. Bar. 29. 35. NW. 1. Nubilum, mox sudum.
D. 20. h. 6. a. m. — 29. 45. N. 0. Sudum.
A. 1730. d. 23. Aug. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale apparebat.
A. 1730. d. 23. Aug. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale coloratum & mobile.
D. 23. h. 9. p. m. Bar. 29. 10. W. 1. Fere sudum.
D. 24. h. 11. a. m. — 29. 10. W. 1. Nubes sparsae.
A. 1730. d. 24. Aug. Hudvviksvv. BROMAN.
Vesperi lumen boreale ingens & sonorum, coronae instar coelum cingens.
D. 24. h. 7. p. m. Bar. 29. 64. NW. 2. Serenum.
D. 25. h. 8. a. m. — 30. 1. N. 3. Idem.
A. 1730. d. 24. Aug. Lundae, QVENSEL.
Vesperi aurora borealis lucida brevibus striis micans.
D. 25.
----- 41 / 64 -----
27
D. 24. h. 6. p. m. Bar. 29. 55. NW. 4. Nubes sparsae.
D. 25. h. 6. a. m. — 29. 67. NW. 1. Serenum.
A. 1730. d. 25. Aug. Hudvviksvv. BROMAN.
Lumen boreale vesperi ingens & sonorum, coronam in coelo repraesentans.
D. 25. h. 7. p. m. Bar. 30. 10. S. 1. Aër serenus.
D. 26. h. 8. a. m. — 30. 19. S. 0. Idem.
A. 1730. d. 25. Aug. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale.
D. 25. h 6. p. m. Bar. 29. 70. NO. 1. Sudum.
D. 26. h. 6. a. m. — 29. 80. N. 1. Sudum.
A. 1730. d. 26. Aug. Hudvviksvv. BROMAN.
Vesperi lumen boreale ingens, sonorum & coronam formans.
D. 26. h. 7. p. m. Bar. 30. 22. SW. 1. Serenum.
D. 27. h. 8. a. m. — 30. 19. NW. 1. Idem.
A. 1730. d. 26. Aug. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1730. d. 26. Aug. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale.
D. 26. h. 6. p. m. Bar. 29. 80. NO. 1. Sudum.
D. 27. h. 6. a. m. — 29. 80. N. 1. Idem.
A. 1730. d. 27. Aug. Hudvviksvv. BROMAN.
Vesperi lumen boreale majus, sibilum edens & coelum umbella cingens.
D. 27. h. 7. p. m. Bar. 30. 12. S. 0. Serenum.
D. 28. h. 8. a. m. — 30. 18. N. 1. Idem.
A. 1730. d. 27. Aug. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis micabat.
A. 1730. d. 28. Aug. Hudvviksvv. BROMAN.
Vesperi lumen boreale cum susurro fortiter flagrans.
D. 28. h. 7. p. m. Bar. 30. 20. W. 1. Serenum.
D. 29. h. 8. a. m. — 30. 18. NW. 1. Serenum.
D 2
A. 1730.
----- 42 / 64 -----
28
A. 1730. d. 28. Aug. in Betna, GERINGIUS.
Noctu lumen boreale simile isti, quod d. 18. Aug. apparuit.
D. 28. h. 6. p. m. Bar. 30. 19. Malac. Sudum & gelu.
D. 29. h. 6. a. m. — 30. 25. Idem.
A. 1730. d. 28. Aug, in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale ingens.
D. 28. h. 3. p. m. Bar. 29. 70. Malacia. Sudum.
D. 29. h. 6. a. m. — 29. 75. NO. 1. Idem.
A. 1730. d. 29. Aug. Hudvviksvv. BROMAN.
Vesperi lumen boreale cum sibilo.
D. 29. h. 7. p. m. Bar. 30. 10. S. Serenum.
D. 30. h. 8. a. m. — 30. 7. NW. Idem.
A. 1730. d. 29. Aug. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1730. d. 30. Aug. Hudvviksvvald. BROMAN.
Vesperi lumen boreale cum sibilo vehementer fulgens.
D. 30. h. 7. p. m. Bar. 30. 5. SW. 0. Serenus aër.
D. 31. h. 8. a. m. — 30. 2. N. 1. Sol inter nubes.
A. 1730. d. 31. Aug. prope Bioerneborg in Finlandia, SIMON
LINDHEIM, suprem. Dicast. Reg. Aboëns. Assessor.
Vesperi aurora borealis.
D. 31. Bar. 29. 50. NW. Serenum.
D. 1. Sept. — 29. 30. Malac. Nubes sparsae.
A. 1730. d. 31. Aug. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale coloratum, arcuatum, varians figuras,
discurrentibus radiis.
D. 31. h. 6. p. m. Bar. 29. 50. N. 1. Sudum.
D. 1. Sept. h. 6. a. m. — 29. 50. N. 0 Idem.
A. 1730. d. 6. Septemb. in Bygdeo, TELIN.
Hor. 9. p m. chasma boreale. Bar. 29. 20. NW. 0.
D. 7. h. 8. a. m. Bar. 29. 19. NW. 1. Serenum, gelu.
A. 1730, d. 6. Sept. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1730.
----- 43 / 64 -----
29
A. 1730. d. 9. Sept. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1730. d. 10. Sept. Lundae, QVENSEL.
Mane aurora borealis amplissima & lucidissima, pone nubes transeun¬
tes coruscans.
D. 9. h. 6. p. m. Bar. 29. 28. S. 1. Nubes sparsae.
D. 10. h. 6. a. m. — 29. 0. SW. 3. Pluvia noctu. Nubilum.
A. 1730. d. 16. Sept. in Betna, GERINGIUS.
Noctu lumen boreale striatum.
D. 16. h. 6. p. m. Bar. 29. 56. S. 2. Pluit toto coelo abunde.
D. 17. h. 12. m. — 29. 68. W. 3. Sudum toto die.
A. 1730. d. 17. Sept. prope Bioerneborg, LINDHEIM.
Vesperi pluvia, Bar. 29. 10. NW. Aurora borealis.
D. 18. Bar. 29. 20. Serenum. SW. Procella noctu.
A. 1730. d. 17. Sept. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale.
D. 17. h. 6. p. m. Bar. 29. 30. W. 1. Fere sudum.
D. 18. h. 6. a. m. — 29. 35. W. 2. Nubilosum.
A. 1730. d. 19. Sept. Lundae, QVENSEL.
Mane, luna splendente, aurora borealis ingens, illustris, sriata, sine
apparenti motu striarum.
D. 18. h. 6. p. m. Bar. 29. 57. W. 3. Nubes sparsae.
D. 19. h. 6. a. m. — 29. 77. N. 2. Procella noctu. Serenum.
D. 20. h. 6, a. m. — 29. 97 NW. 2. Aër humidus.
A. 1730. d. 19. Sept. prope Bioerneborg, LINDHEIM.
Vesperi Bar. 29. 50. NW. Aurora borealis.
D. 20. — — 29. 60. NW. Serenum.
D. 21. — — 29. 60. NW. Serenum & procellosum.
A. 1730. d. 19. Sept. Upsaliae, CELSIUS.
Hor. 10¾. p. m. Bar. 29. 98. W. 1. insigne lumen boreale, splenden¬
te luna.
D. 20. h. 7¾. a. m. Bar. 30. 4. WSW. 1. Serenum.
D3
A. 1730
----- 44 / 64 -----
30
A. 1730. d. 19. Sept. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis ingens.
A. 1730. d. 19. Sept. in Risinge, LAURELIUS.
Ab hora 7. vespertina lumen septentrionale varium, coloratum, radio¬
sum, in Zenith mirabiliter celerrimeque mobile.
D. 19. h. 6. p. m. Bar. 29. 65. W. 1. Sudum.
D. 20. h. 6¼. a. m. — 29. 70. N. 1. Idem.
A. 1730. d. 22. Sept. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale coelum illustrabat.
A. 1730. d. 23. Sept. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi lumen septentrionale exiguum.
D. 23. h. 6. p. m. Bar. 29. 80. N. 0. Sudum.
D. 24. h. 7. a. m. — 29. 90. N. 0. Tenues nubes.
A. 1730. d. 24. Sept. Hudwiksw. BROMAN.
Vesperi lumina candida fluctuantia, in primis in vertice & plaga SO,
cum sibilo.
D. 24. h. 7. p. m. Bar. 30. 18. SW. 0. Serenum.
D. 25. h. 8. a. m. — 30. 12. W. 0. Idem.
A. 1730. d. 24. Sept. prope Bioerneborg, LINDHEIM.
Vesperi aurora borealis. Bar. 29. 85. S.
Postridie — — — — — 29. 80. SW. Nubilum.
A. 1730. d. 24. Sept. Upsaliae, CELSIUS.
Noctu ingens lumen totum coelum illustrabat. Et eo ipso momen¬
to, quo radii maxima vehementia hinc inde agitabantur, videor mihi si¬
bilum quendam audivisse.
D. 24. h. 9. p. m. Bar. 30. 7. NO. 0. Serenum.
D. 25. h. 7¾. a m. — 30. 6. W. 0. Nebulosum.
A. 1730. d. 24. Sept. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis major.
A. 1730. d. 24. Sept. Lundae, QVENSEL.
Vesperi aurora borealis candida.
D. 24.
----- 45 / 64 -----
31
D. 24. h. 6. p. m. Bar. 29. 97. NW. 1. Nubes sparsae.
D. 25. h. 6. a. m. — 29. 90. NW. 1. Nubilum.
A. 1730. d. 25. Sept. Hudwiksw. BROMAN.
Vesperi lumen candidum circa SO fluctuans.
D. 25. h. 7. p. m. Bar. 30. 18. W. 1. Serenum.
D. 26. h. 8. a m. — 30. 19. SW. 1. Nubes & nebula.
A. 1730. d. 26. Sept. Hudwiksw. BROMAN.
Vesperi lumen albicans & undabundum.
D. 26. h. 7. p. m. Bar. 30. 19. SW. 0. Serenum.
D. 27. h. 8. a. m. — 30. 22. SW. 1. Nubes undique.
A. 1730. d. 26. Sept. prope Bioerneborg, LINDHEIM.
Vesperi aurora borealis. Bar. 30. 0. OSO. Coelo sereno.
A. 1730. d. 27. Sept. Hudwiksvv. BROMAN.
Vesperi lumen albicans & undulans.
D. 27. h. 7. p. m. Bar. 30. 22. SW. 1. Serenum.
D. 28. h. 8. a. m. — 30. 32. NO. 1. Idem.
A. 1730. d. 27. Sept. prope Bioerneborg, LINDHEIM.
Vesperi aurora borealis. Bar. 29. 5. O. Gelidum.
A. 1730. d. 30. Sept. prope Bioerneborg, LINDHEIM.
Vesperi aurora borealis. Bar. 30. 13. S. Gelidum.
A. 1730. d. 1. Octob. prope Bioerneborg, LINDHEIM.
Vesperi aurora borealis. Bar. 30. 15. Malacia. Serenum.
D. 2. Bar. 30. 15. O. Nubilosum & nivosum.
A. 1730. d. 5. Octobr. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi aurora septentrionalis.
D. 5. h. 5. p. m. Bar. 29. 40. N. 1. Nubilosum.
D. 6. h. 7. p. m. — 29. 60. N. 0. Idem.
A. 1730. d. 6. Oct. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1730. d. 22. Octob. Upsaliae, CELSIUS.
Vesperi nubilum, circa mediam vero noctem lumen boreale inter nu¬
bes visum.
D. 22.
----- 46 / 64 -----
32
D. 22. h. 5. p. m. Bar. 29. 48. WSW. 1. Nubes sparsae.
D. 23. h. 7½. a. m. — 29. 40. WSW. 0. Nubilum.
A. 1730. d. 22. Octob. Stregnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis major.
A. 1730. d. 22. Octob. in Risinge, LAURELIUS.
Aurora septentrionalis inter floccos nubium per totam noctem.
D. 22. h. 5½. p. m. Bar. 29. 25. W. 0. Nubilosum.
D. 23. h. 7¼. a. m. — 29. 25. SW. 1. Idem.
A. 1730. d. 23. Oct. in Risinge, LAURELIUS.
Vespertinis horis aurora septentrionalis primum arcu per Ursam majorem,
deinde confusa.
D. 23. h. 5. p. m. Bar. 29. 15. S. 1. Nubilosum.
D. 24. h. 8. a. m. — 29. 30. NW. 1. Sudum.
A. 1730. d. 24. Octob. Upsaliae, CELSIUS.
Hora p. m. 10. Bar. 29. 71. WNW. 1. Aurora borealis.
D. 25. h. 8. a. m. 8. — 29. 64. SW. 0. Nubilum.
A. 1730. d. 24. Oct. in Svenaeker, VASSENIUS.
Vesperi aurora borealis.
D. 24. h. 7. p. m. Bar. 30. 25. S. Frigus.
D. 25. h. 7. a. m. — 30. 10. N. Pluvia.
A. 1730. d. 24. Oct. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi aurora septentrionalis.
D. 24. h. 9½. p. m. Bar. 29. 40. NW. 1. Sudum.
D. 25. h. 7. a. m. — 29 40. SSW. 0. Nubilosum.
A. 1730. d. 24. Oct. Lundae, QVENSEL.
Vesperi aurora borealis ingens, splendens sine striis, cito evanescens.
D. 24. h. 6. p. m. Bar. 29. 57. NW. 1. Serenum.
D. 25. h. 6. a. m. — 29. 42. S. 1. Pluvia.
A. 1730. d. 25. Oct. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 11. p. m. Bar. 29. 50. SW. 0. Aurora borealis.
D. 26. h. 7½. a. m. — 29. 58. NW. 1. Serenum.
A. 1730.
----- 47 / 64 -----
33
A. 1730. d. 25. Oct. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1730. d. 28. Octob. Hudvviksvv. BROMAN.
Vesperi hora 8. lumen boreale candidum apparebat, sed postea per totum
coelum rubicundo colore adeo fulgebat, ut plurimi sibi persvaderent ingens
incendium in vicinia urbis ortum fuisse.
D. 28. h. 7. p. m. Bar. 29. 76. N. 1. Serenum.
D. 29. h. 8. a. m. — 29. 79. N. 0. Idem.
A. 1730. d. 29. Octobr. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 11. p. m. Bar. 29. 83. N. 1. Aurora borealis.
D. 30. h. 8½. a. m. — 29. 83. S. 2. Nubilum.
A. 1730. d. 7. Novemb. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1730. d. 6. Novemb. in Svenaeker, VASSENIUS.
Vesperi aurora borealis.
D. 6. h. 7. p. m. Bar 30. 48. ONO. Frigus, serenum.
D. 7. h. 7. a. m. — 30. 58. O. Frigidum.
A. 1730. d. 11. Novemb. in Svenaeker, LAURELIUS.
Vesperi aurora borealis
D. 11. h. 7. p. m. Bar. 30. 47. W. Serenum & frigidum.
D. 12. h. 7. a. m. — 30. 47. S. Idem.
A. 1730. d. 19. Nov. in Risinge, LAURELIUS.
Vesperi debilis aurora septentrionalis
D. 19. h. 6. p. m. Bar. 29. 0. S. 1. Sudum.
D. 20. h. 8. a. m. — 29. 0. SO. 1. Nubilo-pluviosum.
A. 1730. d. 22. Decembr. Lundae, QENSEL.
Vesperi aurora borealis, ampla, candida.
D. 22. h. 6. p. m. Bar. 30. 5. O. 2. Gelu.
D. 23. h. 6. a. m. — 29. 97. SO. 3. Procella noctu. Gelu.
A. 1731. d. 15. Januar. Aboae in Finlandia, D. HERMANNUS
D. SPOERING, ibid. Medic. Prof. Reg.
Vesperi lumen boreale.
E
A. 1730.
----- 48 / 64 -----
34
A. 1731. d. 24. Jan. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10. p. m. Bar. 30. 22. S. 0. Serenum, aurora borealis.
D. 25. h. 8. a. m. — 30. 13. SW. 2. Nubilum.
A. 1731. d. 24. Jan. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1731. d. 30. Jan. Aboae, SPOERING.
Toto die nix copiosa, vesperi lumen boreale, coelo sereno cum vento
W. Postridie serenum & frigidissimum, spirante N.
A. 1731. d. 17. Febr. Aboae, SPOERING.
Vesperi coelo sereno & frigido cum NO, lumen boreale. Postero die
nubilosum, flante eodem vento NO.
A. 1731. d. 19. Febr. Hudwiksw. BROMAN.
Hora 9. vespertina, nubes circularis, 9. fere ulnarum, secundum appa¬
rentiam, diametro, in Zenith insigniter lucebat. Ex hoc lumine cauda
quaedam variis flexuris deorsum acuminata, versus horizontem orientalem
porrigebatur, dimidio fere horae spatio immobilis durans. Postea ipsa area
circularis versus boream cum sibilo diffundi coepit.
D. 19. h. 7. p. m. Bar. 29. 90. NO. 3. Nix.
D. 20. h. 8. a. m. — 29. 20. N. 3. Nubes nivosae sparsae.
A. 1731. d. 19. Febr. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 11. p. m. Bar. 30. 26. SW. 0. Serenum, aurora borealis.
D. 20. h. 7. a. m. — 30. 32. NW. 0. Serenum.
A. 1731. d. 19. Febr. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale minus.
A. 1731. d. 21. Febr. Aboae, SPOERING.
Vesperi lumen boreale ingens, coelo sereno cum NO. Postridie sere¬
num, spirante NO.
A. 1731. d. 21. Febr. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 11. p. m. Bar. 30. 12. SW. 1. Serenum, aurora bor.
D. 22. h. 7¾. a. m. — 30. 1. WSW. 0. Nubes sparsae.
A. 1731. d. 24. Febr. Aboae, SPOERING.
Vesperi lumen boreale, coelo sereno cum N. Postridie procella ni¬
vosa ex plaga S.
A. 1731.
----- 49 / 64 -----
35
A. 1731. d. 26. Febr. Aboae, SPOERING.
Vesperi lumen boreale. Dies sequens serenus, spirante N.
A. 1731. d. 3. Martii, Hudwiksw. BROMAN.
Horis 8. & 9. vesperi lumen ingens circulare fere in Zenith, aliquan¬
tisper versus O, apparebant. Medium vel centrum hujus luminis immobile
erat. Sed annuli spectabantur concentrici, flammantes & undulantes, quo¬
rum extimus erat candidissimus. Tandem omne lumen diffundebatur, mi¬
nori tamen, ac antea, sibilo.
D. 3. h. 7. p. m. Bar. 29. 40. W. 2. Serenum.
D. 4. h. 8. a. m. — 29. 38. N. 1. Sudum.
— — h. 1. p. m. — 29. 20. N. 1. Nix pluviosa.
A. 1731. d. 3. Martii, Aboae, SPOERING.
Vesperi lumen boreale, coelo sereno & nubilo alternatim cum SW
Postridie serenum, spirante W.
A. 1731. d. 3. Martii, Upsaliae, CELSIUS.
Hora 8¾. p. m. Bar. 29. 50. W. 0. Subnubilum, aurora bor.
D. 4. h. 9¾. a. m. — 29. 47. SW. 0. Subnubilum & mite.
A. 1731. d. 3. Martii, Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis major.
A. 1731. d. 10. Aug. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10. p. m. Bar. 29. 23. SW. 1. Debile lumen boreale.
D. 11. h. 8. a. m. — 29. 30. S. 1. Post largas pluvias nubilum.
A. 1731. d. 13. Aug. Aboae, SPOERING.
Vesperi lumen boreale, coelo sereno cum W. Die sequenti serenum,
spirante SW.
A. 1731. d. 16. Aug. Aboae, SPOERING.
Vesperi lumen boreale, coelo sereno cum ventoso N. Postridie nubi¬
lum, flante S.
A. 1731. d. 16. Aug. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10½. p. m. Bar. 30. 7. NW. 1. Lumen boreale inter nubes.
D. 17. h. 7. a. m. — 30. 7. WSW. 0. Nubilum.
A. 1731. d. 19. Aug. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 11½. p. m. Bar. 30. 0. NNW 0. Lumen boreale immobile.
D. 20. h. 8. a. m. — 30. 1. WŅW. 1. Nubes tenues sparsae.
E2
A. 1731.
----- 50 / 64 -----
36
A. 1731. d. 20. Aug. Aboae, SPOERING.
Vesper lumen boreale, coelo sereno cum N. Postridie fortis pruina,
& serenitas cum N & NW.
A. 1731. d. 20. Aug. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10. p. m. Bar. 30. 1. NNW. 1. Lumen boreale mobile.
D. 21. h. 7¾. a. m. — 30. 1. WNW. 1. Serenum.
A. 1731. d. 20. Aug. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis ingens.
A. 1731. d. 21. Aug. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi exiguum lumen boreale.
A. 1731. d. 9. Sept. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis minor.
A. 1731. d. 15. Sept. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 8¾. p. m. Bar. 30. 1. SW. 0. Aurora borealis candida & im¬
mobilis.
D. 16. h. 7¼. a. m. Bar. 30. 2. S. 0. Nubes horizontales.
A. 1731. d. 15. Sept. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis major.
A. 1731. d. 19. Sept. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10. p. m. Bar. 29. 9. SW. 1. Lumen boreale candidum.
D. 20. h. 7. a. m. — 29. 33. W. 1. Noctu pluviae. Serenum.
A. 1731. d. 22. Sept. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 8½. p. m. Bar. 29. 91. SSW. 1. Aurora borealis.
D. 23. h. 8. a. m. — 29. 92. S. 1. Serenum.
A. 1731. d. 22. Sept. Strengnesiae, LIDIUS.
Horis vespertinis, aurora borealis major.
A. 1731. d. 23. Sept. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 9¾. p. m. Bar. 29. 88. S. 1. Coelo sereno, aurora borealis mo¬
bilis & radiata.
D. 24. h. 7¼. a. m. Bar. 29. 83. S. 1. Nebula.
A. 1731.
----- 51 / 64 -----
37
A. 1731. d. 26. Sept. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 9½. p. m. Bar. 30. 18. NW. 1. Aurora borealis per totum coe¬
lum dispersa, huc illucque celerrime agitata & interdum colorata.
D. 27. h. 8¼. a. m. Bar. 30. 12. SW. 1. Serenum.
A. 1731. d. 26. Sept. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis ingens.
A. 1731. d. 26. Sept. Lundae, QVENSEL.
Nocturno tempore aurora borealis vehemens.
D. 26. h. 6. p. m. 30. 60. NO. 2. Serenum.
D. 27. h. 6. a. m. 30. 60. NO. 2. Idem.
A. 1731. d. 27. Sept. Upsaliae, CELSIUS.
Aurora borealis ingens & valde mobilis, nec tamen coloribus distin¬
cta, ab hor. 7. vespertina per totam noctem durans.
D. 27. h. 11. p. m. Bar. 30. 2. SW. 1. Serenum.
D. 28. h. 7½. a. m. — 29. 97. W. 1. Idem.
A. 1731. d. 27. Sept. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1731. d. 27. Sept. Lundae, QVENSEL.
Tempore nocturno aurora borealis.
D. 27. h. 6. p. m. 30. 50. O. 2. Serenum.
D. 28. h. 6. a. m. 30. 35. SO. 2. Idem.
A. 1731. d. 5. Octobr. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 9½. p. m. Clarissime splendente luna, circa plagam NW lumen
boreale apparebat, mobile, variis coloribus ornatum, humile, horaque
10. prorsus disparens.
D. 5. h. 10½. p. m. Bar. 29. 72. NW. 1. Coelum serenum.
D. 6. h. 7½. a. m. — 29. 58. S. 1. Gelu. Nubilum.
A. 1731. d. 12. Oct. Upsaliae, CELSIUS.
Hora vespertina 7, insignis aurora borealis, mobilis, & colorata , in¬
star viae lucidae, à plaga orientali ad occidentalem extensa, coelum in duas
partes aequales dividens, sed post horam 11. sensim a Zenith versus plagam
borealem progrediens.
D. 12. h. 11. p. m. Bar. 30. 11. WNW. 1. Serenum.
D. 13. h. 7¼ a. m. — 30. 8. WSW. 1. Serenum fere.
E3
A. 1731.
----- 52 / 64 -----
38
A. 1731. d. 12. Oct. Stregnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1731. d. 24. Octobr. Hudwiksw. BROMAN.
Hora matutina 6. lumen boreale versus plagam meridionalem adeo for¬
titer fulgebat, ut solem ortum fuisse quis putaret. Sed post dimidium ho¬
rae, lumine evanescente, tenebrae iterum ingruebant.
D. 23. h. 7. p. m. Bar. 29. 91. SW. 0. Nubes pluviosae.
D. 24. h. 7. a. m. — 29. 76. SW. 0. Sudum.
A. 1731. d. 24. Octob. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis major.
A. 1731. d. 6. Novemb. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1731. d. 7. Novemb. Hudwiksw. BROMAN.
Noctu lumen in NO satis insigniter tremulabat.
D. 7. h. 7. p. m. Bar. 29. 38. N. 2. Nubes nivosae sparsae.
D. 8. h. 8. a. m. — 29. 57. N. 2. Nubilum & nivosum.
A. 1731. d. 16. Nov. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1731. d. 18. Nov. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1731. d. 20. Nov. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 11¾. p. m. Bar. 29. 71. NW. 2. Aurora borealis.
D. 21. h. 9½. a. m. — 29. 77. SW. 1. Serenum.
A. 1731. d. 23. Nov. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10¾. p. m. Bar. 29. 22. SW. 2. Aurora borealis.
D. 24. h. 11¼. a. m. — 29. 31. NW. 1. Nivosum.
A. 1731, d. 25. Nov. Hudwiksw. BROMAN.
Nocu lumen fortiter undulabat, dimidium coeli occupans, sed maxi¬
me in N cum sibilo fulgens.
D. 25. h. 7. p. m. Bar. 29. 60. S. 1. Nubes nivosae sparsae.
D. 26. h. 8. a. m. — 29. 30. S. 0. Nubes fere undique.
A. 1731. d. 25. Nov. Aboae, SPOERING.
Tota die nix. Vesperi serenum cum lumine boreali & ventoso NO.
Postridie serenum & frigidissimum, spirante fortiter N.
A. 1731
----- 53 / 64 -----
39
A. 1731. d. 25. Nov. Upsaliae, CELSIUS.
Media nocte Bar. 30. 1. N. 3. Aurora borealis.
D. 26. h. 10. a. m. — 30. 10. NW. 1. Serenum omnino.
A. 1731. d. 25. Nov. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1731. d. 26. Nov. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 5. p. m. Aurora borealis, coelo sereno cum NW. 1.
D. 27. h. 10¾. a. m. Bar. 30. 25. SW. 1. Serenum.
A. 1731. d. 26. Nov. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1731. d. 16. Decemb. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10½. p. m. Bar. 29. 85. W. 1. Aurora borealis.
D. 17. h. 11¾. p. m. — 29. 85. — — Nebulosum.
A. 1731. d. 19. Dec. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10½. p. m. Bar. 30. 35. SO. 1. Aurora borealis.
D. 20. h. 10. a. m. — 30. 45. O. 0. Nubilum.
A. 1731. d. 21. Dec. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1731. d. 23. Decemb. Hudvviksvv. BROMAN.
Vesperi stria lucida ex O per lunam versus W immobilis protendeba¬
tur. Post mediam noctem paulatim lumen undulando, praecipue in N,
diffundebatur.
D. 23. h. 7. p. m. Bar. 30. 52. N. 1. Serenum.
D. 24. h. 8. a. m. — 30. 42. N. 0. Nubilum undique.
A. 1732. d. 5. Januar. Hudvviksvv. BROMAN.
Vesperi h. 8. & 9. lumen in NO fortiter coruscabat, supra Ursam majorem
sese extendens.
A. 1732. d. 6. Jan. Hudvviksvv. BROMAN.
Vesperi lumen boreale insigne.
A. 1732. d. 7. Jan. Hudvviksvv. BROMAN.
Hora 8. vesperi ex horizonte in NO ascendebat usque ad Zenith fascia
lucida
----- 54 / 64 -----
40
lucida & albicans, per integram horam immobilis. Postea radii ab utra¬
que parte fasciae ejiciebantur, donec versus horam 11. omne lumen diffun¬
deretur.
A. 1732. d. 7. Jan. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1732. d. 15. Jan. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis major.
A. 1732. d. 16. Jan. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10. p. m. Bar. 29. 59. NW. 1. Exiguum lumen boreale.
D. 17. h. 8. a. m. — 29. 75. WNW. 1. Serenum.
A. 1732. d. 16. Jan. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi aurora borealis.
A. 1732. d. 17. Jan. Hudwiksw. BROMAN.
Hora vespert. 7. striae rubicundae in NO per 45. minuta circiter im¬
mobiles fortiter lucebant. Deinde lumen ab altera parte, instar cornu co¬
piae, rubris, flavis & subfuscis radiis formari coepit.
A. 1732. d. 17. Jan. Upsaliae, CELSIUS.
Hora vespertina 6. exiguum lumen boreale immobile.
D. 17. h. 11. p. m. Bar. 29. 79. WNW. 1. Serenum.
D. 18. h. 10. a. m. — 29. 84. W. 1. Idem.
A. 1732. d. 17. Jan. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1732. d. 18. Jan. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10¾. p. m. Bar. 29. 85. W. 1. Serenum quidem, sed stellae ob¬
scurius micabant, aurora boreali variis radiis & striis mobilibus sed non
coloratis fulgente.
D. 19. h. 9¼. a. m. Bar. 29. 83. ONO. 1. Nubilum.
A. 1732. d. 19. Jan. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 11. p. m. Bar. 29. 72. ONO. 2. Stellis non bene apparentibus,
lumen boreale exiguum & immobile videbatur.
D. 20. h. 9. a. m. Bar. 29. 60. NO. 3. Nix.
A. 1732.
----- 55 / 64 -----
41
A. 1732. d. 22. Jan. Hudwiksvv. BROMAN.
Hor. vesp. 8. & 9. ingens arcus ex O usque ad NW extensus, colori¬
bus iridem repraesentabat, vehementi dein coruscatione sese diffundens.
A. 1732. d. 22. Jan. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1732. d. 1. Februar. Hudwiksw. BROMAN.
Hora 8. & 9. lumen boreale cum sibilo in NO fortiter fluctuans.
A. 1732. d. 6. Febr. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 11½. p. m. Bar. 29. 56. NW. 2. Lumen boreale exiguum.
D. 6. h. 8. a. m. — 29. 67. WSW. 1. Serenum.
A. 1732. d. 7. Febr. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 2. p. m. Bar. 28. 69. NW. 4. Nix.
Hora 7. p. m. — 29. 2. NW. 2. Coelo sereno, aurora borealis exi¬
gua & mobilis.
Hora 10. p. m. Bar. 29. 13. NW. 1. Nubilum.
D. 8. h. 8¾. a. m. — 29. 26. NO. 1. Nubilum & nivosum.
A. 1732. d. 7. Febr. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1732. d. 13. Febr. Hudvviksvv. BROMAN.
Circa horam 1. post mediam noctem totum fere coelum lumine borea¬
li, praecipue in O, NO & W, illuminabatur; tantaque lux in terra perci¬
piebatur, quantam Luna plena nobis largiri solet.
A. 1732. d. 13. Febr. Upsaliae, CELSIUS.
Hor. 10. p. m. Bar. 30. 2. N. W. 1. Coelo sereno, exiguum lumen
boreale mobile.
D. 14. h. 9½. a. m. Bar. 30. 6. W. 2. Nubes albae tenues.
A. 1732. d. 13. Febr. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale minus.
A. 1732. d. 16. Febr. Upsaliae, CELSIUS.
Circa horam 9. vespertinam lumen boreale spectari coepit; & hora 11.
varii arcus lucidi apparebant, maxime irregulares & non concentrici; sed
F
qui
----- 56 / 64 -----
42
qui versus horizontem se contrahentes in W & NO massis duabus globo¬
sis & lucidis terminabantur. Culmina arcuum à parte boreali per Zenith versus
austrum quoque extendebantur, plerumque tamen versus Boream. Intra
arcus variae striae emicabant, sed nec magna celeritate, nec coloribus in¬
signes. Arcus infimus immobilis manebat, ceteris omnibus semper situm
& figuram variantibus. Coelum valde erat quietum & serenum, adeo ut
astra satis distincte per lucidos arcus translucerent. Sed infra arcum infi¬
mum coelum obscurius videbatur.
Hor. 11¾. Arcus infimus 34. grad. altus, ceteros fulgore antecellebat.
Hor. 12. Infimus arcus nonnisi 8. vel 9. grad. altus existebat, lumine
debili extenuatus. Ceteri arcus jam prorsus evanuerunt; adeo ut in Ze¬
nith nulli amplius radii deprehenderentur.
Hor. 12¼. omne lumen disparuit, horizonte boreali aliquantulum lucente.
Hora 11¾. p. m. Bar. 29. 97. WNW. 1. Serenum.
D. 17. h. 7¾. a. m. — 29. 89. SSW. 2. Nubilus & mitis aer.
A. 1732. d. 16. Febr. Strengnesiae, LIDIUS.
Vesperi lumen boreale.
A. 1732. d. 20. Febr. Hudwiksw. BROMAN.
Horis 8. & 9. vespertinis arcus lucidus immobilis apparebat, termi¬
nis suis horizontem in plagis NO & NW secans.
A. 1732. d. 20. Febr. Upsaliae, CELSIUS.
Hora vespertina 8. non nihil luminis borealis in plaga NW apparebat,
cito evanescens.
Hora 10¾. p m. Bar. 29. 89. SW. 2. Serenum.
D. 21. h. 10. a. m. — 29. 73. SSW. 2. Noctu gelu. Serenum.
A. 1732. d. 4. Martii, Upsaliae, CELSIUS.
Hora 8¾ p. m. Arcus lucidus humilis & immobilis apparebat, ex quo
unica tantum stria in plaga N eminebat.
Hora 10¼. p m. Bar. 29. 80. NW. 1. Lumen prorsus disparuit.
D. 5. h. 7. a. m. — 29. 78. NW. 0. Serenum.
A. 1732. d. 10. Martii, in Hanestroem, prope Gothoburgum,
THURE OLLONBERG, Lib. Baro.
Vesperi, spirante N, lumen boreale insigniter fulgebat.
A. 1732.
----- 57 / 64 -----
43
A. 1732. d. 11. Martii, in Hanestroem, OLLONBERG.
Vesperi exiguum lumen in medio coeli borealis oriebatur, sed mox,
intervenientibus nubibus, disparens.
A. 1732. d. 12. Martii, Strengnesiae, LIDIUS.
Circa horam vespertinam 9. ascendebant lucidi radii usque ad stellam
polarem, ab O versus W progredientes.
Post hor. 9½. nulla stria amplius visa est.
Hor. 10½. Arcus ille lucidus usque ad Andromedae stellam β attollebatur.
Extremitates arcus horizontem secabant in plagis NO gen N & NW gen W.
Ipse vero arcus non satis distincte cernebatur propter nubes horizontales.
A. 1732. d. 13. Martii, Strengnesiae, LIDIUS.
Hor. 8. vespert. indicia quidem luminis borealis aderant, sed ob nubes
nec altitudo nec termini arcus observari poterant. Surgebant tamen in¬
terdum exigui radii lucidi, qui, nubibus aliquantum dissipatis, ab O ver¬
sus W progredi videbantur.
Hor. 10¼. Circa horizontem sub Cassiopea lucida quaedam massa in nubibus
emicabat, ex qua deinde exiguae striae & versus W & O, plerumque tamen
versus plagam W, exibant. Paulo post, lumen in eodem loco iterum ac¬
cendebatur. Deinde vero nihil circa lumen boreale observare potui, coe¬
lo licet usque ad horam 11. invigilans. Plaga tantum borealis aliquanto
lucidior, magis tamen versus W quam O, apparebat.
A. 1732. d. 13. Martii, in Hanestroem, OLLONBERG.
Vesperi lumen boreale, flante NW, inter nubes spectabatur.
A. 1732. d. 14. Martii, Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10½. p. m. Arcus lucidus horizontem in plagis NO & WNW
attingebat. Bar. 29. 68. S. 0. Coelo sereno.
D. 15. h. 7½. a. m. Bar. 29. 60. NNW. 1. Serenum.
A. 1732. d. 14. Martii, Strengnesiae, LIDIUS.
Hora vesp. 8½, Arcus lucidus usque ad ν in Andromeda extendebatur, ex¬
tremitate sua altera horizontem in WNW attingens. Alterum arcus ter¬
minum nubes horizontales obtegebant.
Hor. 10¾. Extremitates arcus lucidi in NO & NW gen W conspicieban¬
tur. Eodem tempore circa horizontem sub Cassiopea exiguus arcus alius
notabatur, mox tamen evanescens. Sed iterum lumen quoddam resplen¬
debat circa horizontem in N gen W, paulatim versus W se movens.
F2
A. 1732.
----- 58 / 64 -----
44
A. 1732. d. 16. Martii, Upsaliae, CELSIUS.
Hor. 11½. p. m. Bar. 29. 48. NW. 1. Coelo nubilo & nivoso, Jupiter
subobscure apparebat, & versus Zenith videbantur aliqui arcus varie moti.
D. 17. h. 8. a. m. Bar. 29. 50. WNW. 2. Nix.
A. 1732. d. 16. Martii, Strengnesiae, LIDIUS.
Hor. 9. p. m. Massae lucidae in coelo apparebant, per quas stellae, hic &
illic transparebant.
Hor. 9½. In medio coeli inclarescebat, massis lucidis usque ad Stellam
polarem & saepe ad Ursam majorem ascendentibus. In plaga W fere nubilum,
& ubique circa horizontem.
Hor. 11½. Lucidae striae tremulabant nunc in Zenith prope Arcturum, atque
versus austrum, nunc prope planetam Jovem. Interdum lux sine undulatio¬
ne & striis conspiciebatur, interdum tremulans huc illucque vagabatur.
A. 1732. d. 16. Martii, in Hanestroem, OLLONBERG.
Hor. p. m. 10. Coelo sereno cum vento NW, lumen circa horizontem
borealem, conspiciebatur. Sed hora 3½. post mediam noctem lumen forti¬
titer candido & coeruleo colore fulgens, ex plaga boreali versus orientem
& occasum sic porrigebatur, ut per Zenith quoque transiens huc & illuc
fluctuaret. In parte tamen coeli australi nihil luminis notabatur.
A. 1732. d. 17. Martii, Upsaliae, Celsius.
Hora vespertina 8. lumen boreale exiguum in NW apparebat, cito
evanescens.
Hor. 10¾. p. m. Bar. 29. 70. WNW. 0. Stellae obscurius micantes.
D. 18. h. 7½. a. m. - 29. 76. W. 1. Serenum.
A. 1732. d. 17. Martii, Strengnesiae, LIDIUS.
Hora 8½. vesperi, lucidae massae, instar nubium, & striae in NW un¬
dulabant, post horam vero 9. omnino evanescentes.
A. 1732. d. 18. Martii, Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10½. p. m. Bar. 29. 81. W. 1. Stellae micabant, & exiguum lu¬
men boreale.
D. 19. h. 7½. a. m. Bar. 29. 82. SW. 1. Nubes sparsae.
A. 1732. d. 18. Martii, Strengnesiae, LIDIUS.
Hora 9½. vespertina, arcus lucidus usque ad Andromedam in μ & κ exten¬
sus
----- 59 / 64 -----
45
sus & 13. grad. altus, terminis suis horizontem secabat in NNO & in plaga
media inter W gen N & WNW.
Hor. 10. Sub Cassiopea seu in NNW alius arcus inferior apparebat, qui 5.
vel 6. grad. altus extremitatibus horizontem attingebat in NW gen W & in
plaga media inter NNO & N gen O. Ex hoc inferiori arcu surgebant lucidae
striae, ab extremitate arcus orientali ad occidentalem lente euntes. Stria¬
rum una per planetam Venerem usque ad Plejades protensa aliquanto diutius
in eodem loco morabatur. Sed inferiore arcu paulo post disparente, supe¬
rior tamen remansit.
Hor. 10¼. Iterum arcus inferior emicabat, 3. vel 4. grad. altus, & ra¬
dios lucidos supra Cassiopeam emittens. Sed hoc quoque mox evanescente,
alia figura variis curvaturis inflexa, & in varias strias versus W progredien¬
tes divisa spectabatur. Paulo post, omne spectaculum evanuit, & nihil am¬
plius deinde visum, nisi quod borealis coeli pars paulo lucidior videretur.
A. 1732. d. 20. Martii, Strengnesiae, LIDIUS.
Paulo post horam 8. vespert. ascendebant lucidae massae, tanquam nu¬
bes, & striae, huc & illuc undulantes.
Hora 8¾. In ipso Zenith lucidae striae & massae (per quas tamen stellae
translucebant) tremulantes, paulatim versus austrum progrediebantur. Sed
ob nubes boreales arcus lucidus notari non poterat. Ceterum ex NW
exiguae nubes dispersae assurgebant, quae paulatim deinde coelum obtegendo
ulteriorem phaenomeni hujus observationem prohibebant.
A. 1732. d. 22. Martii, Stregnesiae, LIDIUS.
Hora 8½. finito crepusculo arcus lucidus ex NO gen O (quod tamen
propter nubes non adeo accurate determinare potui) ad plagam paulo pro¬
piorem cardini W quam WNW extendebatur. Altitudo arcus in Andro¬
meda supra δ notabatur. Variae striae quidem fulgebant, sed nubium inter¬
ventu, difficulter observabiles.
A. 1732. d. 6. April. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 9. p. m. in plaga NNO videbatur stria lucida, deinde arcus vix 5.
gr. altus & variis radiis coruscans, non mobilibus, sed in eodem loco
mox apparentibus, mox disparentibus.
Hor. 11.¾. p. m. Bar. 29. 95. S. 1. Nebula.
A. 1732. d. 7. April. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 10¾. p. m. Bar. 30. 9. Coelo sereno & prorsus quieto, lumen
boreale
----- 60 / 64 -----
46
boreale fulgebat radiis immobilibus, sed inconstantibus, qui usque ad stel¬
lam pollarem extendebantur, & praecipue versus plagam NNW.
D. 8. h. 7½. a. m. Bar. 30. 23. ONO. 2. Serenum.
A. 1732. d. 8. Aprilis, Upsaliae, CELSIUS.
Hora 11. p. m. Bar. 30. 42. Coelo sereno & valde tranquillo aurora
borealis spectabatur, cujus arcus lucidus à NNO ad WNW extensus ra¬
dios interdum emittebat.
D. 9. h. 7½. a. m. Bar. 30. 46. OSO. 1. Serenum.
A. 1732. d. 9. April. Upsaliae, CELSIUS.
Post horam 9½. vespertinam apparere coepit aurora borealis, cujus ar¬
cus, hora 11. grad. 6. vel 7. altus in plaga NNO horizontem attingebat,
sed ad plagam NW interrumpebatur & nonnunquam valde irregularis;
nulli tamen radii assurgebant.
Hor. 11¾. p. m. Bar. 30. 34. OSO. 1. Serenum & lumen boreale non
magis visum.
D. 10. h. 8¼. a. m. Bar. 30. 21. WSW. 1. Serenum.
A. 1732. d. 11. April. Upsaliae, CELSIUS.
Hora 11. p. m. Bar. 29. 73. SW. 2. Aurora borealis satis illustris,
dimidium coeli occupans. Arcus apparebant variae altitudinis, sed nulli in¬
fra Cassiopeam. Striae ab occidente versus orientem ferebantur.
D. 12. h. 7½. a. m. Bar. 29. 47. SW. 2. Tenues nubes.
A. 1732. d. 11. Augusti, in Hanestroem, OLLONBERG
& CELSIUS.
Hora vespertina 9. ingens lumen totum coelum occupabat, quod prae¬
cipue circa medium noctis striis magna celeritate huc & illuc fluctuanti¬
bus fulgebat. Lumen hocce undans tremulabat, haud aliter ac flammae ex
spiritu vini accensae flagrare solent. Striae, quae in N lucidiores erant, co¬
ronam per totum coelum extensam formabant, tendentes versus punctum
quoddam meridiani 9. vel 10. circiter grad. versus austrum a Zenith remo¬
tum, ubi quid spatii lumine vacui relinquebatur. Eodem tempore circa
horizontem lumen, nobis Kornblixt. i. e. fulguratio segetum, dictum, saepius ap¬
parebat. Dies praecedens & insequentes pluviosi & procellosi.
A. 1732.
----- 61 / 64 -----
47
A. 1732. d. 24. Septembr. Lincopiae in Ostro-Gothia, M. JO¬
HANNES SPARSCHUCH, ibid. Gymnasii Regii Matheseos
Lector.
Hora 8½. p. m. stria lucida 15. grad. lata in ONO apparebat, supra
Plejades per Perseum & Cassiopeam, usque ad Zenith circa Cepheum ascendens.
A. 1732. d. 24. Septembr. in mari Baltico prope Ystadium,
CELSIUS.
Vesperi horam 9. inter & 10. me, ventis secundis vela leviter inflan¬
tibus, Ystadio solventem coelum jucundo oblectabat spectaculo. Libero
enim mari commissus lumen boreale, versus omnes fere coeli plagas, nulla
nube, nulloque praepeditas obstaculo, contemplabar. Striae modo in hoc, modo
in illo coeli cardine aut apparentes aut disparentes, modo horizonti, modo ver¬
tici propiores, modo longius, modo brevius coeli spatium occupantes, vel sex¬
centorum oculorum industriam multiplici sua inconstantia eludere poterant.
Augebat spectandi voluptatem Luna, quae ex undis maris quasi emergens,
luminis borealis radios, sui splendoris aemulos, plena facie temperabat.
Per strias stella Saturni, astraque majoris dignitatis, egregie elucebant.
Affirmat Nobilissimus Dn. MELDERCREUTZ, itineris mei Socius, qui per
jucundam hanc noctem integram super navigii tectum morabatur, post me¬
dium noctis, in parte coeli praesertim boreali, radios mira celeritate, ve¬
hementique conflictu sibi invicem occursitasse, & demum vera aurora appro¬
pinquante, prorsus evanuisse. Sed dein, scenâ valde mutatâ, immoderata
& vehementissima tempestas, non modo crastinum diem, sed insequentem
praecipue noctem, nubibus, nimbis, procellis, tenebris, ac circumstantis
denique mortis imagine tristem reddebat. Etenim ventus SW Stralsundiam
tendentibus adversus, navem nostram inter litora Selandiae & Moeniae Insula¬
rum, syrtibus & arenis infida, ceu inter Scyllam & Charybdin, huc atque il¬
luc cursare jubebat.
A. 1732. d. 11. Octobr. Lincopiae, SPARSCHUCH.
Hora 9. p. m. debile lumen inter NO & ONO circa horizontem vi¬
debatur.
A. 1732. d. 12. Octobr. Lincopiae, SPARSCHUCH.
Hora 9. p. m. exiguum luminis in N conspiciebatur.
A. 1732.
----- 62 / 64 -----
48
A. 1732. d. 2. Novemb. Lincopiae, SPARSCHUCH.
Hor. 9. p. m. Coelo sereno ex N usque ad NO aurora borealis circa
horizontem apparebat, tres lucidas strias per caput Ursae majoris emittens.
A. 1732. d. 26. Nov. Lincopiae, SPARSCHUCH.
Hora vesp. 9. in NW lumen debile 25. grad. amplum circa horizon¬
tem spectabatur.
A. 1732. d. 1. Decemb. Lincopiae, SPARSCHUCH.
Hora 9½. lumen boreale 23. grad. altum, & ex ONO ad NW extensum,
circa Ursam majorem & lucidam Lyrae terminabatur.
A. 1732. d. 5. Decemb. Lincopiae, SPARSCHUCH.
Hora 9. vespertina debile lumen ex N ad NW porrigebatur.
A. 1732. d. 7. Dec. Lincopiae, SPARSCHUCH.
Hora 9. p. m. nonnihil luminis circa horizontem ex N ad NW extensi
apparebat.
FINIS.
----- 63 / 64 -----
----- 64 / 64 -----