8. Metabovlen syndrovme, buajhtehksvoete jïh etnisiteete saemien jarngedajvin

Authors

DOI:

https://doi.org/10.7557/7.6470

Keywords:

Metabovlen syndrovme, SAMINOR, buajhtehksvoete, saemieh

Abstract

Metabovlen syndrovme lea tjomhpe vaahrafaktovrijstie vaajmoe- jïh vïrreåerieskïemtjelasside jïh diabetese 2. såarhte. Daah vaahrafaktovrh leah stueriedamme gaskebullegievlie, jollebe fååstije vïrresohkere, jollebe njieptjieh triglyseridijste, vuelege njieptjieh HDLkolestroleste (dïhte «hijven» kolestrole), jïh jolle vïrrretrygke. Daate kapihtele åejviegaavnoeh aktede dåakteregraadeste åehpiedahta mij daata SAMINOR-goerehtimmeste våaroeminie åtna. Akte goerehtimmie mij daatah SAMINOR 1 jïh SAMINOR 2-goerehtimmeste vuesiehti låhkoe metabovlen syndrovmine læssani jaepijste 2003–2004 jaepide 2012–2014, joekoen ålmaj luvnie. Lij smaave jallh ij naan joekehtsh saemiej jïh daaroej gaskem. Ovrehte njieljie ållesth luhkie almetjijstie metabovlen syndrovmem utnin dennie ruraale noerhte-nöörjen årrojedåehkesne jaepine 2012–2014. Almetjh mah lin meatan SAMINOR 1-goerehtimmesne jïh mah metabovlen syndrovmem utnin, 50 % stuerebe vaahram utnin vaajmoe- jïh vïrreåerieskïemtjelassijste jaemedh, viertiestamme almetjigujmie mah idtjin metabovlen syndrovmem utnieh. Jïjtse gaskenasjonaale raasteaarvoeh gååvnesieh gaskebullemöölegidie ovmessie etnihkeles dåehkide, men akte studije SAMINOR 1- goerehtimmeste vuesiehti ij lij naan fåantoe jïjtse raasteaarvoeh nuhtjedh saemide jïh daarojde. Vielie dotkeme daatide SAMINOR 1-goerehtimmeste vuesiehti kråahpemaasseindekse (kilogram/meetere2) jeerehte kråahpejallojne daan årrojedåehkien luvnie, jïh daate viertiestimmieh kråahpemaasseindekseste baajnehte, saemiej jïh daaroej gaskem.

Downloads

Download data is not yet available.

Metrics

Metrics Loading ...

Author Biography

Vilde Lehne Michalsen, Davvi-Norgga universitehtabuohcceviessu

Vilde Lehne Michalsen lea reakadamme jïh byjjenamme Andøyesne Vesterålesne. Dïhte ööhpehtimmiem åtna goh dåaktere jïh daelie dåaktarinie barka spesialiseeremisnie klinihkeles farmakologijesne. Tjaktjen 2021 edtja graadese ph.d healsoevitenskapesne UiT Nöörjen arktiske Universiteetesne disputeeredh. Dåakteregraade lea metabovlen syndromen jïh buajtehksvoeten bïjre gusnie SAMINOR-daatah leah våarome.

References

Cornier M-A, Dabelea D, Hernandez TL, et al. The Metabolic Syndrome. Endocr Rev 2008;29(7):777–822. https://doi.org/10.1210/er.2008-0024. DOI: https://doi.org/10.1210/er.2008-0024

Alberti KGMM, Eckel RH, Grundy SM, et al. Harmonizing the Metabolic Syndrome. Circulation 2009;120(16):1640–1645. https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.109.192644. DOI: https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.109.192644

Zhu Z, Cao F, Li X. Epigenetic Programming and Fetal Metabolic Programming. Front Endocrinol 2019;10:764. https://doi.org/10.3389/fendo.2019.00764. DOI: https://doi.org/10.3389/fendo.2019.00764

Michalsen VL, Kvaløy K, Svartberg J, et al. Change in prevalence and severity of metabolic syndrome in the Sami and non-Sami population in rural Northern Norway using a repeated cross-sectional population-based study design: the SAMINOR Study. BMJ Open 2019;9(6):e027791. https://dx.doi.org/10.1136/bmjopen-2018-027791. DOI: https://doi.org/10.1136/bmjopen-2018-027791

Michalsen VL. Metabolic syndrome, obesity and ethnicity—the SAMINOR Study. Doktorgradsavhandling. Tromsø: UiT Norges arktiske universitet, 2021. (ISBN 978-82-7589-827-0). https://hdl.handle.net/10037/22512.

Michalsen VL, Braaten T, Kvaløy K, et al. Relationships between metabolic markers and obesity measures in two populations that differ in stature—The SAMINOR Study. Obes Sci Pract 2020;6:324–339. https://doi.org/10.1002/osp4.404. DOI: https://doi.org/10.1002/osp4.404

Nystad T, Melhus M, Brustad M, et al. Ethnic differences in the prevalence of general and central obesity among the Sami and Norwegian populations: the SAMINOR study. Scand J Public Health 2010;38(1):17–24. https://doi.org/10.1177/1403494809354791. DOI: https://doi.org/10.1177/1403494809354791

Njølstad I, Arnesen E, Lund-Larsen PG. Cardiovascular Diseases and Diabetes Mellitus in Different Ethnic Groups: The Finnmark Study. Epidemiology 1998;9(5):550–556. DOI: https://doi.org/10.1097/00001648-199809000-00014

Samisk mannsbelte

Published

2022-03-16

How to Cite

Michalsen, V. L. (2022). 8. Metabovlen syndrovme, buajhtehksvoete jïh etnisiteete saemien jarngedajvin. Septentrio Reports, (2). https://doi.org/10.7557/7.6470

Issue

Section

Book chapters